A

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

Türkiye Cumhuriyeti’nin eğitim bakanlığı.

  • MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
    • Yusuf TEKİN
    • Web Sitesi: Türk Maarif Ansiklopedisi
    • Son Güncellenme Tarihi: 18.12.2022
    • Erişim Tarihi: 14.09.2025
    • Web Adresi: https://turkmaarifansiklopedisi.org.tr/milli-egitim-bakanligi
    • ISBN ve DOI Numarası:
    • Bu metni kaynak göstererek kullanabilirsiniz.
    MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

Türkiye Cumhuriyeti’nin eğitim bakanlığı.

  • MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
    • Yusuf TEKİN
    • Web Sitesi: Türk Maarif Ansiklopedisi
    • Son Güncellenme Tarihi: 18.12.2022
    • Erişim Tarihi: 14.09.2025
    • Web Adresi: https://turkmaarifansiklopedisi.org.tr/milli-egitim-bakanligi
    • ISBN ve DOI Numarası:
    • Bu metni kaynak göstererek kullanabilirsiniz.
    MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

Millî Eğitim Bakanlığı'nın teşkilatlanma kökenleri 1857 yılında kurulan Osmanlı Devleti'nin Maârif-i Umûmiye Nezareti'ne dayanır. Cumhuriyet dönemine gelinceye kadar bakanlığın hemen her türlü merkez ve taşra birimleri yanında bürokratik ve pedagojik zemini de teşekkül etmiş ve genişlemiştir.

Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı sonrasında fiilen sona ermesiyle ülkenin bağımsızlığını korumak üzere 23 Nisan 1920 tarihinde Ankara'da kurulan Büyük Millet Meclisi, idarenin ve mücadelenin yürütülebilmesi için 2 Mayıs 1920 tarihinde 3 sayılı kanun çerçevesinde İcra Vekilleri Heyeti (Bakanlar Kurulu) oluşturmuştur. Bu kurulun on bir vekâletinden (bakanlık) biri Maarif Vekâleti'dir. Aynı tarihte İstanbul'da da Maarif Nezareti'nin hâlâ aktif olduğu ve mevcudiyetini saltanatın kalktığı tarihe kadar devam ettirdiği bilinmelidir. 1 Kasım 1922 tarihinden sonra Ankara'daki Maarif Vekâleti, devletin genel eğitim işlerinden sorumlu tek mecra haline gelmiş, İstanbul'daki bakanlığın temel birimleri de Ankara'ya taşınmıştır. Bu birimler, İlk, Orta Tedrisat Müdürlüğü, Hars (Kültür) Müdürlüğü, Sicil ve İstatistik Müdürlüğü, Müsteşarlık, Yüksek Öğretim Dairesi, Teftiş Heyeti, Telif ve Tercüme Dairesi ile Özel Kalem ve Evrak daireleridir. Taşra Maarif müdürlükleri ve Maarif memurlukları da Ankara'daki vekâletin parçası haline getirilmiştir.

Cumhuriyet'in ilk Maarif vekili olarak Rıza Nur seçildi (bk. Rıza Nur). Yeni vekil, 9 Mayıs 1920 tarihinde Büyük Millet Meclisi genel kurulunda İcra Vekilleri Heyeti adına hükümet programı içinde eğitimin temel hedeflerini, "dinî ve millî eğitim; hayata işe dönük, üretkenliği aşılayan; ulusal yapıya, coğrafyaya, kültüre, geleneklere uygun ders kitapları; asrî ilmî imkânlara sahip bir sistem" olarak açıkladı. 3 Mart 1924 tarihinde Maarif Vekâleti için oldukça önemli olan Tevhîd-i Tedrisat Kanunu çıkarıldı. Kanun gereği, memleketteki bütün eğitim kurumları vekâlete bağlandı, dinî hizmetler ve ihtisas için yeni mekteplerin açılması öngörüldü (bk. Tevhîd-i Tedrisat). Yasanın çıkmasından on gün sonra Maarif vekili bir genelge yayımlayarak, ülkedeki geleneksel eğitim kurumlarını (medrese ve sıbyan mektepleri) kapatarak, bu tarihten sonra yola sadece Tanzimat sonrası modern/Batılı tarzda açılan okullarla devam edileceğini ilan etti. 15 Temmuz 1923-15 Ağustos 1923 tarihleri arasında yapılan I. Hey'et-i İlmiye'de yirmi altı ana başlıkta kanun, tüzük ve taslakların hızla hazırlanması kararına varıldı. 1924 ve 1925 yılında yeni devlet için gerekli değişimlerin en acil olanları hazırlandı, teşkilat yapısı ve programlarda kapsamlı ilk dönüşüm ise 1926'da başlandı. Bu tarihte Maarif vekilliğine Mustafa Necati getirildi (bk. Mustafa Necati).

Maarif Vekâleti'nin merkezî yapısını sistematik hale getiren hukukî düzenleme 1926 yılında çıkarılan Maarif Teşkilatına Dair Kanun'dur. Yirmi yedi maddeden oluşan 789 sayılı yasada, merkez teşkilatının yapısı ve ana birimleri, okul türleri ve düzeyleri, programların hazırlanması, gündüzlü ve yatılı okullar, köy okulları, öğretmenlerin hizmet durumu, öğretmenlik mesleği, okul yöneticiliği, özlük hakları, denetim, okul-kütüphane ve müze binaları gibi konularla ilgilidir. Yasa ile merkez teşkilat bünyesine Dil Heyeti ve Talim ve Terbiye Dairesi adı altında iki danışma birimi eklendi. Yine bu yasa kapsamında Türkiye önce on bir, daha sonra on üç ayrı eğitim bölgesine ayrılarak bunlara "maarif mıntıkaları" denildi. Buralara geniş yetkilerle maarif eminleri (başkan) atandı. Türkiye'de eğitim sorunlarının ademimerkeziyetçi bir zihniyetle çözülmesine yönelik bu taksime 1931 yılında son verildi ve mutlak merkeziyetçiliğe dönüldü.

1933 yılına gelindiğinde, Maarif Vekâleti merkez teşkilatında bir dizi köklü değişime gidildi. Bu tarihte öncelikle 2252 sayılı yasa ile İstanbul Dârülfünunu kaldırılıp, yerine İstanbul Üniversitesi kuruldu, ardından da 2287 sayılı Maarif Vekâleti Merkez Teşkilatı ve Vazifeleri Hakkındaki Kanun kabul edildi. Yasa ile Talim ve Terbiye Dairesi "Millî Talim ve Terbiye Dairesi" adını alarak görev ve yetkileri yeniden tanımlandı. Bütün eğitim öğretime ilişkin hizmetlerin teşkil edilmesi yetkileri bu kurula verildi, İstanbul Üniversitesi ve genel olarak bütün yükseköğretim kurumları bu kanunla Maarif Vekâlet'ine bağlandı.

1935'te 2287 sayılı yasaya ilave olarak çıkarılan kanunla Maarif Vekâleti'nin ismi Kültür Bakanlığı olarak değiştirildi ve 1941 yılına kadar bakanlık bu isimle hizmet verdi. Bu yasa ile bakanlığa yeni birimler eklendi ve bazı birimlerin isimleri değiştirildi (mesela mektep yerine okul, muallim yerine öğretmen, müfettiş yerine inspekter, müsteşar yerine kültür danışıtı vd.). 1941 ile 1946 yılları arasında tekrar Maarif Vekâleti ismine dönüldü, 1946 ile 1950 yılları arasında ise Millî Eğitim Bakanlığı adı kullanılmaya başlandı. 1937 yılında 3225 sayılı kanunla bir önceki teşkilat yasasına bazı eklemeler yapıldı. Yasa ile bakanlık yapısında danışma, ana hizmet, yardımcı hizmet ve teftiş birimleri varlığını korudu. Ana hizmet ve yardımcı hizmet birimleri direktörlük şeklinde adlandırıldı ve bunlar teşkilat yapısında daha görünür hale geldi. II. Dünya Savaşı atmosferinde izcilik ve seferlik direktörlükleri de teşkilata dahil edildi.

Bakanlığın "genel eğitim", "meslekî ve teknik eğitim" şeklinde iki kısma ayrılması 1941 yılında çıkarılan 4113 sayılı yasa ile gerçekleşti. Bu sebeple, bakanlıkta meslekî ve teknik eğitim müsteşarlığı ile ona bağlı meslekî eğitimin plan, program, denetim işleriyle ilgili yeni müdürlükler (Erkek Teknik Öğretim, Kız Teknik Öğretim, Ticaret Öğretim Meslekî ve Teknik Öğretim Teftiş Heyeti) kuruldu. II. Dünya Savaşı sonrası sanayideki hamleleri geliştirmek için, 1940 ile 1950'li yıllarda meslekî teknik eğitime önem verildi. 1946 yılında 4936 sayılı Üniversiteler Kanunu ile de üniversiteler yeniden ilmî ve idarî tüzel kişiliğe sahip oldu. Ayrıca Millî Eğitim Bakanlığı'nın bütçe, yönetim ve öğretim bakımından üniversiteler üzerindeki etkisi özerklik bağlamında büyük ölçüde kaldırıldı. Program ve araştırma konusunda dış denetimden ziyade iç denetim etkili görüldü. Bakanlık açısından önemli bir merkezî birim olan Talim ve Terbiye Dairesi'nin büro ve uzmanlıkları 1946 yılında 4926 sayılı yasa ile zenginleştirildi. 1949'da Teftiş Kurulu'na ait bölgeler oluşturulduysa da 2287 sayılı kanun gereğince ilgili yönetmelik çıkarılmadığından, bu uygulamadan vazgeçildi. 1923 yılında merkez teşkilattaki bakanlık müfettişi sayısı on kadar iken, 1946 yılında bu sayı otuz dokuza ve yurt dışındaki talebeleri denetleyen talebe müfettişi üçe çıkarıldı.

1946 yılına kadar, branş öğretmeni yetiştiren İstanbul Yüksek Öğretmen Okulu ve Ankara Gazi Orta Muallim Mektebi vardı. 1946'da bu okulların yanı sıra, İstanbul ve Balıkesir Eğitim enstitüleri açıldı, toplu dersler bölümü oluşturuldu. Aynı yıl, Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü Maarif Vekâleti'ne bağlanırken, 1950'de Millî Kütüphane Müdürlüğü eğitim bakanlığına bağlandı. 1951 yılında Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlı olarak imam ve hatip okulları açıldı. Bu okullardan mezun olanların yükseköğretim görebilmesi için 1959 yılında yine Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlı dört yıllık Yüksek İslam enstitüleri eğitim öğretime başladı.

Cumhuriyet'in ilk dönemlerinden itibaren Millî Eğitim Bakanlığı içerisinde kendine yer bulan kültür ve spor alanları zamanla müstakil hale gelerek Kültür Bakanlığı ile Gençlik ve Spor bakanlıkları olarak yapılandırıldı. Müzeler, kütüphaneler, tiyatro ve opera gibi müdürlükler 1971 yılında Kültür Bakanlığı'nın kurulmasına kadar Millî Eğitim Bakanlığı içerisinde faaliyet gösterdi. 1969 ile 1983 yılları arasında beden eğitimi ve spor alanındaki faaliyetler ayrı birer bakanlık haline geldi, 1983 ile 1989 yılları arasında Millî Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı adıyla yeniden birleştirildi ve 1989 yılı sonrasında tekrar Gençlik ve Spor Bakanlığı'na bağlandı.

Cumhuriyet'in kuruluşundan sonra, ilköğretim kademesini ayrıntılı olarak ilk defa düzenlemesi bakımından 222 sayılı İlköğretim Yasası önemlidir. Millî Birlik Komitesi'nce kabul edilen 1961 tarihli yasa, bazı maddeleri değişmiş olmakla birlikte hâlâ yürürlüktedir. 1973 yılında çıkarılan 1739 sayılı yasa eğitim bakanlığı için oldukça önemlidir ve tarihinde bir ilktir (bk. Millî Eğitim Temel Kanunu).

Millî Eğitim Bakanlığı, 1980'li yıllara kadar 1941 yılındaki ana yapı korunarak ve bakanlık olurlarıyla her yeni hükümetle eklenen çok sayıda yeni birimin katılmasıyla kapsamlı bir teşkilat haline geldi. Millî Eğitim Bakanlığı teşkilatı 1980 askerî darbe sonrasında bakanlıkların "Yeniden Düzenlenmesi ve Çalışma Esaslarının Yürürlüğe Konulması Hakkındaki Bakanlar Kurulu Kararı" ile kapsamlı bir reforma tâbi tutuldu. Bu kararla ikili müsteşarlık yapısı kaldırıldı, müsteşara bağlı müsteşar yardımcılıkları, onların altında da hizmet türlerine bağlı kümelenmiş müdürlükler oluşturuldu. Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlı öğretmen yetiştiren kurumlar üniversitelere devredildiği için Öğretmen Okulları Müdürlüğü kaldırıldı, bazı birimlerin isimleri askerî sistemdeki adlar gibi (Plan ve Prensipler Dairesi, Komptrolörlük Dairesi, İstihbarat Dairesi gibi) isimlendirildi. Sıra düzende Talim ve Terbiye Kurulu aşağı çekilirken Teftiş Kurulu ve İstihbarat Dairesi yukarıya çıktı. Bütün atama işlemleri Personel Genel Müdürlüğü'ne verildi. Karar ile genel müdürlük sayısı azaltıldı, bağımsız ve bağımlı daire başkanlıkları teşkil edildi. Bakanlık teşkilatında yetki düzeyleri müsteşarlık, genel müdürlük, daire başkanlığı, grup başkanlığı, şube müdürlüğü, kısım şefliği ve memurluk olmak üzere yedili bir düzeylendirmeye tâbi tutuldu.

1983 yılında 179 sayılı Kanun Hükmünde Kararname çerçevesinde, Millî Eğitim ve Gençlik ile Spor bakanlıkları birleştirildi ve "Millî Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı" şeklinde teşkilatlandırıldı. Bu durum 1989 yılına kadar devam etti. Kararnamede "Bakanlık merkez teşkilatı, ana hizmet birimleri ile danışma ve denetim birimleri ve yardımcı birimlerden müteşekkildir" denerek merkez teşkilatıyla ilgili dörtlü sınıflama mantığı devam ettirildi. Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü ve Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü bağlı kuruluşlar olarak yapı içerisinde yer aldı. Kararnamede Millî Eğitim Bakanlığı teşkilatı bünyesinde danışma işlevi görecek Millî Eğitim Şûrası, Gençlik ve Spor şûraları, Eğitim ve öğretim Yüksek Kurulu, Gençlik Hizmetleri kurulları, Meslekî ve Tekniköğretim Yüksek Danışma Kurulu, Çıraklık Kurulu, Yaygın Eğitim Koordinasyon ve İş Birliği Kurulu, Öğrenci Disiplin kurulları, Türkiye İzcilik Teşkilatı Millî İzcilik Kurulu ve Gençlik Faaliyetleri Yüksek Disiplin Kurulu gibi çok sayıda sürekli kurul tanımlandı.

179 sayılı kararnamede 1984, 1989, 1990, 1991 yıllarında çıkarılan kanun hükmünde kararnamelerle teşkilat yapısında çeşitli değişiklikler yapıldı. 30 Nisan 1992 tarih ve 3797 sayılı Millî Eğitim Bakanlığı'nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile yapılan ilavelerle bu kararnameler yasalaştı. 1983 yılından 1992'ye gelinen süreçte Yükseköğretim ve Okulöncesi Eğitim genel müdürlüklerinin kurulması, özel eğitim ve rehberlik hizmetlerinin genel müdürlük düzeyine yükseltilmesi, bir müsteşara bağlı yedi müsteşar yardımcısının görevlendirilebilmesi gibi düzenlemeler gerçekleşti. 3797 sayılı kanunda bakanlık teşkilatı, merkez, taşra, yurt dışı teşkilatı ile bağlı kuruluşlardan oluşturuldu. Bağlı kuruluşlar a) Millî Eğitim Akademisi, b) Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü, c) Film, Radyo, Televizyonla Eğitim Merkezi olarak tanımlandı. Bu yasa çerçevesinde, bakanlık teşkilatı; Talim ve Terbiye Kurulu, ana hizmet birimleri, danışma ve denetim birimleri ile yardımcı birimlerden oluşturuldu. Talim ve Terbiye Kurulu da önceki yasalardan farklı olarak doğrudan bakana bağlandı, kurulun danışmanlık hizmetinin bakanla bütünleşmesi amaçlandı.

2011 yılında yayımlanan 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Millî Eğitim Bakanlığı'ndaki köklü yapısal değişim süreci başlatıldı ve daha yatay bir yönetim esas alındı. Bakanlık, merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatlarından oluşturuldu. Bakana da bir müsteşar ve müsteşara da beş kişiye kadar müsteşar yardımcısı görevlendirebilme yetkisi tanındı. Kanun hükmünde kararname kapsamında bakanlık merkez teşkilatında sadeleşmeye gidildi, okulöncesi ve ilköğretim genel müdürlükleri Temel Eğitim Genel Müdürlüğü şeklinde, meslekî ve teknik eğitim alanındaki üç genel müdürlük (kız, erkek ve ticaret) Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü şeklinde birleştirildi. Yine yurt dışı eğitim ve dış ilişkilerle ilgili müdürlükler birleştirilirken yardımcı birimlerde yer alan on bir daire başkanlığı kaldırıldı, müsteşar yardımcısı sayısı beşe düşürüldü. "Müdürler Kurulu, Çıraklık ve Meslekî Eğitim Kurulu, Öğrenci Disiplin Kurulları ve Savunma Sekreterliği" de kaldırıldı.

2018 yılında Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne geçilmesiyle bakanlıkların yapı ve işleyişinde bazı köklü dönüşümler olmuştur. Daha önceden bakanların milletvekilleri arasından seçilmesi esasken yeni sistemde bakanlar doğrudan cumhurbaşkanı tarafından ve milletvekili olmayan kişiler arasından da atanabileceği hükmü getirilmiştir. "1 Nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi" ile 2011 yılında oluşan Millî Eğitim Bakanlığı teşkilat yapısı büyük ölçüde korunmuştur. Buna mukabil müsteşarlık ve müsteşar yardımcılıkları kaldırılmış bakan, bakan yardımcıları ve genel müdürlükler şeklinde devam eden bir teşkilat modeline geçilmiştir. Cumhurbaşkanına danışmanlık yapmak, strateji ve politikaların belirlenmesini sağlamak üzere kurulan politika kurullarından biri de Eğitim ve Öğretim Politikaları Kurulu olmuştur.

2024'te Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı'nın merkez teşkilatı, taşra teşkilatı ve yurt dışı teşkilatı olmak üzere üç ana birleşenden oluşmaktadır. Bakanlık taşra teşkilatı; illerde il millî eğitim müdürlükleri, ilçelerde ise ilçe millî eğitim müdürlükleri şeklinde seksen bir ilde ve 922 ilçede teşkilatlanmıştır. Bakanlığın yurt dışı teşkilatının altmış üç ülkede birimi vardır. Büyükelçilikler bünyesinde eğitim müşavirleri, konsolosluklar bünyesinde ise eğitim ataşeleri görev yapmaktadır.

Bakanlık merkez teşkilatındaki birimler tarihsel süreçte birçok değişim geçirmiş olsa da icracı birimler (genel müdürlükler) kendi içerisinde okul öncesinden yükseköğretime kadar olan örgün eğitim kurumları ile yaygın eğitim kurumlarını yöneten eğitim öğretimle ilgili ana hizmet birimleri ve personel, inşaat-emlak, destek hizmetleri, bilgi işlem, yeni eğitim teknolojilerini izleyip geliştirme ve ölçme değerlendirme vb. yardımcı hizmet birimleri olarak iki ana bölümden oluşur. Yine zaman zaman farklı konumlandırmalar olmakla birlikte, bakanlığın bilimsel danışma organı olarak tanımlanan Talim ve Terbiye Kurulu ile bakanlık müfettişlerinin bağlı bulunduğu Teftiş Kurulu'nun bakanlık teşkilatı içerisinde ayrı bir yeri ve özgül ağırlığı olmuştur. Bu kurullar müstakil veya bakana bağlı olarak organizasyonda yer almıştır. Özerk bir kurul olan Yükseköğretim Kurulu 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ile ayrıca Yükseköğretim Kalite Kurulu (YÖKAK) ve Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM), Millî Eğitim Bakanlığı'na verilen görevler sebebiyle ilişkili kurumlar olarak faaliyet yürütmektedir.

Halihazırda Millî Eğitim Bakanlığı merkez teşkilatı yirmi üç birimden oluşmaktadır: Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği, Bilgi İşlem Genel Müdürlüğü, Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü, Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü, İç Denetim Birimi Başkanlığı, İnşaat ve Emlak Genel Müdürlüğü, Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü, Ortaöğretim Genel Müdürlüğü, Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Özel Kalem Müdürlüğü, Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü, Personel Genel Müdürlüğü, Strateji Geliştirme Başkanlığı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Teftiş Kurulu Başkanlığı, Temel Eğitim Genel Müdürlüğü, Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü, Yükseköğretim ve Yurtdışı Eğitim Genel Müdürlüğü.

Millî Eğitim Bakanlığı, insan kaynakları istihdamı ve personel hareketliliği açısından Türkiye'nin en büyük kamu kurumudur ve bütçeden en yüksek payı alan yapıdır. 2022 yılında merkezî yönetim bütçesindeki payı %10,79 olan Millî Eğitim Bakanlığı bütçesinin gayrisafi yurt içi hasılaya oranı %2,40'tır. 2023 yılı başında bakanlığın 1.093.096 personeli vardır. Bunların 1.009.042'si eğitim öğretim hizmetleri sınıfında yani öğretmenlik görevindedir. Yönetim hizmetlerinde olanların sayısı ise 42.002'dir. Personelin %6,55'i lisans öncesi, %80,93'ü lisans, %12,52'si lisansüstü eğitim düzeyine sahiptir. Bakanlık teşkilatındaki idarî kadrolar büyük ölçüde bakanlığın eğitim hizmetleri sınıfındaki öğretmenlerden oluştuğundan bakanlık kurum kültüründe öğretmen değerleri ile öğretmen bakış açısı önemli bir yer tutmuştur.

2022-2023 Millî Eğitim Bakanlığı istatistiklerine göre Türkiye'de örgün eğitimde 60.734'ü resmî okul, 14.281'i özel okul ve dördü açık öğretim okulu olmak üzere toplam 75.019 okul hizmet vermektedir. 2023 yılı sonu itibariyle Türkiye'de 1.822.619 okul öncesi öğrencisi, 5.647.075 ilkokul öğrencisi, 5.297.996 ortaokul öğrencisi ve 6.273.484 ortaöğretim öğrencisi olmak üzere 19.041.174 öğrenci eğitim öğretim sürecine devam etmektedir. Öğrencilerden 1.558.436'sı özel öğretim kurumlarına devam etmektedir.Birçok ülkenin nüfusundan daha fazla sayıda insanı bünyesinde barındıran Millî Eğitim Bakanlığı, toplumsal, kültürel, ekonomik, bilimsel ve teknolojik gelişmelere yanıt verebilmesi açısından hızlı hareket etmesi gereken bir kurum olmak durumundadır. Bu doğrultuda bakanlık toplumsal gelişme ve ilerleme için bakanlık yapısında değişim yapmaya hayatî önem atfetmekte, müfredat ve kitaplarda değişen ihtiyaçlar doğrultusunda güncellemeler getirmektedir. Millî Eğitim Bakanlığı eğitim alanındaki gelişmelere paralel olarak teknolojik yenilikler, özel eğitim, ölçme-değerlendirme, araştırma-geliştirme, strateji gibi alanlarda teşkilat yapısını geliştirmiş ve personel niteliğini yükselterek uzmanlaşmayı arttırmıştır.

Millî Eğitim Bakanlığı teşkilatı tarihî süreçte çok sayıda değişime uğramış olmasına karşın büyük ölçüde bünyesine kurumsal süreklilik de hâkimdir. Bakanlık, merkez, taşra ve yurt dışı şeklindeki üçlü yapıyı korumuştur. Merkez teşkilatı da kendi içerisinde bakanlık-üst yönetim, ana hizmet birimleri, danışma ve destek/yardımcı birimler şeklindeki sınıflamayı büyük ölçüde sürdürmüştür. Kamu yönetimindeki reformların doğal olarak karşılığını bulduğu Millî Eğitim Bakanlığı, büyük ölçeği, zaman içinde oluşturduğu teamüller ve verdiği hizmetlerin sürekliliğinin de katkısıyla Türk kamu sektörü içinde kurumsal devamlılığın en yüksek olduğu kurumlardan biridir.

SN

ADI ve SOYADI

BAŞLAMA

BİTİŞ

DURUMU

1

Rıza Nur

4.05.1920

13.12.1920

Asaleten

2

Hamdullah Suphi Tanrıöver

14.12.1920

20.11.1921

Asaleten

3

Mehmet Vehbi Bolak

20.11.1921

5.11.1922

Asaleten

4

İsmail Safa Özler

6.11.1922

7.03.1924

Asaleten

5

Hüseyin Vasıf Çınar

8.03.1924

21.11.1924

Asaleten

6

Mehmet Şükrü Saraçoğlu

22.11.1924

3.03.1925

Asaleten

7

Hamdullah Suphi Tanrıöver

4.03.1925

19.12.1925

Asaleten

8

M. Necati Uğural

20.12.1925

1.01.1929

Asaleten

9

Mustafa İsmet İnönü

1.01.1929

8.01.1929

Vekil

10

Mustafa İsmet İnönü

9.01.1929

7.02.1929

Asaleten

11

Hüseyin Vasıf Çınar

28.02.1929

7.04.1929

Asaleten

12

Recep Peker

9.04.1929

10.04.1929

Vekil

13

Cemal Hüsnü Taray

10.04.1929

15.09.1930

Asaleten

14

Refik Saydam

17.09.1930

26.09.1930

Vekil

15

Esat Sagay

27.09.1930

18.09.1932

Asaleten

16

Reşit Galip

19.09.1932

13.08.1933

Asaleten

17

Refik Saydam

14.08.1933

26.10.1933

(Vekil)

18

Yusuf Hikmet Bayur

27.10.1933

8.07.1934

Asaleten

19

Zeynel Abidin Özmen

9.07.1934

9.06.1935

Asaleten

20

Saffet Arıkan

10.06.1935

28.12.1938

Asaleten

21

Hasan Âli Yücel

28.12.1938

5.08.1946

Asaleten

22

Reşat Şemsettin Sirer

5.08.1946

9.06.1948

Asaleten

23

Hasan Tahsin Banguoğlu

10.06.1948

22.05.1950

Asaleten

24

Avni Başman

22.05.1950

2.08.1950

Asaleten

25

Nuri Özsan

3.08.1950

10.08.1950

(Vekil)

26

Tevfik İleri

11.08.1950

5.04.1953

Asaleten

27

Rıfkı Salim Burçak

9.04.1953

17.05.1954

Asaleten

28

Celal Yardımcı

17.05.1954

9.12.1955

Asaleten

29

Ahmet Özel

9.12.1955

13.04.1957

Asaleten

30

Tevfik İleri

13.04.1957

25.11.1957

Asaleten

31

Celal Yardımcı

26.11.1957

22.05.1959

Asaleten

32

Tevfik İleri

23.05.1959

8.12.1959

(Vekil)

33

Atıf Benderlioğlu

9.12.1959

27.05.1960

Asaleten

34

Fehmi Yavuz

30.05.1960

27.08.1960

Asaleten

35

Fehmi Yavuz

28.08.1960

8.09.1960

(Vekil)

36

Bedrettin Tuncel

8.09.1960

5.01.1961

Asaleten

37

Turhan Feyzioğlu

6.01.1961

7.02.1961

Asaleten

38

Ahmet Tahtakılıç

7.02.1961

2.03.1961

(Vekil)

39

Ahmet Tahtakılıç

3.03.1961

25.10.1961

Asaleten

40

Ahmet Tahtakılıç

25.10.1961

20.11.1961

(Vekil)

41

Mehmet Hilmi İncesulu

20.11.1961

26.06.1962

Asaleten

42

Şevket Raşit Hatipoğlu

26.06.1962

8.06.1963

Asaleten

43

İbrahim Öktem

11.06.1963

20.02.1965

Asaleten

44

Nevzat Cihat Bilgehan

20.02.1965

27.10.1965

Asaleten

45

Orhan Dengiz

27.10.1965

1.04.1967

Asaleten

46

İlhami Ertem

1.04.1967

3.02.1969

Asaleten

47

Orhan Oğuz

3.02.1969

14.03.1971

Asaleten

48

Şinasi Örel

14.03.1971

13.12.1971

Asaleten

49

İsmail Hakkı Arar

13.12.1971

22.05.1972

Asaleten

50

A. Sabahattin Özbek

22.05.1972

15.04.1973

Asaleten

51

Orhan Dengiz

15.04.1973

25.01.1974

Asaleten

52

Mustafa Üstündağ

26.01.1974

17.11.1974

Asaleten

53

Safa Reisoğlu

17.11.1974

31.03.1975

Asaleten

54

Ali Naili Erdem

31.03.1975

21.06.1977

Asaleten

55

Mustafa Necdet Uğur

5.01.1978

12.11.1979

Asaleten

56

Orhan Cemal Fersoy

12.11.1979

12.09.1980

Asaleten

57

Hasan Sağlam

21.09.1980

19.12.1983

Asaleten

58

M. Vehbi Dinçerler

14.12.1983

13.09.1985

Asaleten

59

Metin Emiroğlu

13.09.1985

21.12.1987

Asaleten

60

Hasan Celal Güzel

21.12.1987

31.03.1989

Asaleten

61

Avni Akyol

31.03.1989

20.11.1991

Asaleten

62

Köksal Toptan

20.11.1991

25.06.1993

Asaleten

63

Nahit Menteşe

25.06.1993

25.10.1993

Asaleten

64

Nevzat Ayaz

25.10.1993

5.10.1995

Asaleten

65

Turhan Tayan

5.10.1995

29.06.1996

Asaleten

66

Mehmet Sağlam

29.06.1996

30.06.1997

Asaleten

67

Hikmet Uluğbay

30.06.1997

11.01.1999

Asaleten

68

Metin Bostancıoğlu

11.01.1999

9.07.2002

Asaleten

69

Necdet Tekin

10.07.2002

19.11.2002

Asaleten

70

Erkan Mumcu

19.11.2002

17.03.2003

Asaleten

71

Hüseyin Çelik

17.03.2003

3.05.2009

Asaleten

72

Nimet Çubukçu

3.05.2009

7.07.2011

Asaleten

73

Ömer Dinçer

7.07.2011

25.01.2013

Asaleten

74

Nabi Avcı

25.01.2013

23.05.2016

Asaleten

75

İsmet Yılmaz

24.05.2016

10.07.2018

Asaleten

76

Ziya Selçuk

10.07.2018

5.08.2021

Asaleten

77

Mahmut Özer

6.08.2021

4.06.2023

Asaleten

78

Yusuf Tekin

4.06.2023

-

Asaleten

Tablo 1. Millî Eğitim Bakanları Listesi (1920-2023)

Kaynakça

Akyüz, Yahya. Türk Eğitim Tarihi: M.Ö. 1000-M.S. 2021. Ankara 2021.

Alp, Hayrünisa. Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Türkiye’de İlköğretim ve Müfredat Programları (1913-1936). Ankara 2017.

Ayas, Nevzad. Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitimi: Kuruluşlar ve Tarihçeler. Ankara 1948.

Ayhan, Halis. Türkiye’de Din Eğitimi. İstanbul 1999.

Başgöz, İlhan. Türkiye’nin Eğitim Çıkmazı ve Atatürk. Ankara 1999.

Binbaşıoğlu, Cavit. Başlangıçtan Günümüze Türk Eğitim Tarihi. Ankara 2009.

Cırıtlı, Hüsnü – Sorguç, Bahir (ed.). Cumhuriyet Dönemi Eğitimcileri. Ankara 1987.

Ergün, Mustafa. Atatürk Devri Türk Eğitimi. Ankara 1982.

Gök, Fatma (ed.). 75 Yılda Eğitim. İstanbul 1999.

Meşeci Giorgetti, Filiz. Eğitim Ritüelleri. İstanbul 2016.

MEB 2021-2022 İstatistik Verileri. https://istatistik.meb.gov.tr/

Millî Eğitim Şûraları (1939-1993). Ankara 1995.

Öcal, Mustafa. Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Din Eğitimi. İstanbul 2015.

Özalp, Reşat – Ataünal, Aydoğan. “Millî Eğitim’de Kongreler ve Şûralar”. Cumhuriyet Döneminde Eğitim. İstanbul 1983, s. 105-140.

Sakaoğlu, Necdet. Osmanlı’dan Günümüze Eğitim Tarihi. İstanbul 2003.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Kavânîn Mecmuası. C. I, Ankara 1925.

Türkiye Cumhuriyeti Maarifi 1923-1943. Ankara 1944.

YÖK İstatistik Verileri. https://yokatlas.yok.gov.tr/

Yücel, Hasan Âli. Türkiye’de Orta Öğretim. Ankara 1994.

Kaynak: https://turkmaarifansiklopedisi.org.tr/milli-egitim-bakanligi

Görüş, öneri ve yorumlarınız için tıklayınız.

Bilgi paylaştıkça çoğalır. Okuduğunuz için teşekkür ederiz.

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

Türkiye Cumhuriyeti’nin eğitim bakanlığı.