Cumhuriyet döneminin en uzun soluklu eğitim dergilerinden biridir. Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yirmi yedi yıl kesintisiz yayımlanmıştır. 1939-1945 yılları arası haftalık, bu tarihten sonra on beş günde bir, 1962'den sonra ise aylık olarak toplam 540 sayı (otuz bir cilt) çıkmıştır. Dergi yazarlarına telif ödenmiştir. Çoğu kere bir forma, bazan yirmi sayfa ya da iki forma halinde çıkmıştır. Muhtevası hem deneme, şiir, kitap tenkidi, tercüme, vefayat gibi yazı türleri olup ele aldığı konular bakımından hayli zengindir.
İlköğretim'in ilk sayısı 18 Şubat 1939'da Ankara'da Devlet Matbaası'nda basılmıştır. Yazışma adresi "Maarif Vekilliği Yayın Direktörlüğünde (İlköğretim) Gazetesi-Ankara" şeklinde verilmiş, konuları "bilimin ışığında ele aldığı" ifade edilmiştir. Eğitimle ilgili gerekli bilginin kamuoyuna duyurulmasında katkıları olmuştur. Bu amaçla çok sayıda tercüme de yapılmıştır.
Çıkmasında en büyük pay sahibi dönemin eğitim bakanı Hasan Âli Yücel olmuştur. İlk sayıda Yücel imzasıyla yayımlanan yazıda derginin amacı, "bakanlık ve öğretmenler arasında iletişimi sağlamak, öğretmenlerin düşüncelerine yer vererek öğretmenlerin de sesi olmayı hedeflemek" şeklinde belirtilmiştir.
Bakanlığın imkânlarıyla çıktığı için 1948'e kadar reklam almamıştır. Bu tarihe kadar daha çok ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarının yaptıkları çalışmalar, eğitimle ilgili yurt içindeki ve yurt dışındaki gelişmelerle vefayat ve emeklilik haberlerine yer verilmiştir. 1948'den sonra Ziraat Bankası, Sümerbank, Türkiye İş Bankası, Türkiye Öğretmenler Bankası ve Türk Ticaret Bankası gibi banka reklamları alınmaya başlanmıştır.
Hemen her sayısında bir konuyu dosya gündemi yaparak yayımlanan bu uygulama 1963'e kadar devam etmiştir. 1952'ye kadar sayfa numarası her sayıda bir öncekinin devamı olarak sürmüş, bu tarihten sonra her sayı kendi içinde numaralandırılmıştır. Dergide yazılara resimler, şekiller ve tablolar da eşlik etmiştir. Eğitim dışında bilimsel toplantılar, deney araç gereçleri, eğitim materyalleri, eğitim politikaları, hükümet programları, siyasîlerin konuşmaları sıklıkla yer almıştır.
Yazı işleri müdürlüğünü önce Hıfzırrahman Raşit Öymen, sonra Cengiz Kan, Namık Katoğlu, Adnan Çakmakçıoğlu, Cevdet Ekemen, Kemal Or ve Necip Alpan üstlenmişlerdir. Yahya Kemal Kaya ve İsmail Hakkı Dirik editör yardımcılığı, Ziya Ünal ise teknik editörlük görevlerinde bulunmuştur.
Derginin yazar kadrosu da yayımlandığı döneme göre hayli geniştir. Yazı yazanların çoğu ilk öğretmen okulunda görev yapan müdür ve öğretmenler, ilköğretim müfettişleri, eğitim enstitüsü ve İl Millî Eğitim müdürleri ile Millî Eğitim Bakanlığı personelinden kişilerdir. Ayrıca dönemin cumhurbaşkanı, başbakanı ve Millî Eğitim bakanları ile İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu, Hıfzırrahman Raşit Öymen, İsmail Hakkı Tonguç, M. Fuat Gündüzalp, Hasip Ahmet Aytuna, M. Rauf İnan gibi eğitimcilerin siyaset, edebiyat, tarih, hukuk, ziraat gibi konularda yazdıkları yazı ve makalelere yer verilmiştir. Diğer yayınlardan iktibasların da yapıldığı dergide, yazarı belli olmayan 200'ün üzerinde yazı da yer almıştır.
Yayın hayatında ve programında çok fazla değişikliklere rastlanmayan derginin yayın içeriği; öğretmenlerle ilgili konular, eğitim öğretim sorunları, öğretmenlerin teknik bilgi ve becerilerini arttırma ve geliştirmeye yönelik çalışmalar, öğretmen ve öğrenciler için faydalı olabilecek dergi, kitap, filmlerin tanıtımı, eğlenceli yazı ve karikatürler, meslekî eleştiriler ve anketler gibi başlıklar altında toplanabilir.
Derginin yazıları kabaca kategorize edildiğinde, sayı dağılımıyla beraber eğitim politikası (268), eğitim programları ve öğretim (164), eğitimin psikolojik temelleri (215), eğitim sosyolojisi (15), eğitim yönetimi (67), mukayeseli eğitim (110), özel eğitim (43), öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme (135), Türkçe öğretimi (171), fen ve matematik öğretimi (75), eğitim tarihi (50), yetenek derslerinin öğretimi (beden eğitimi ve oyun öğretimi, resim-iş öğretimi, müzik öğretimi (167), örnek ders uygulamaları ve ünite planları (132), öğretmenlik mesleği (171), köy eğitimi (151), okulun yapısı (52), yenilikçi eğitim uygulamaları (44), bibliyografya türü yazılar (124), Atatürk konulu yazı ve makale (102), deneme, gezi, gözlem, anı, hikâye türündeki yazılar (469), eğitim dışında yayımlanan genel konularla ilgili yazı ve makaleler (427) olarak sıralanabilir.
Bir meslek ve kurum dergisi hüviyetindeki dergi, resmî eğitim politikaları dışındaki konulara fazla değinmemiş, 1930 sonrası eğitim ideoloji ve politikaları sıkı bir şekilde savunulmuştur. Alternatif eğitim yaklaşımlarıyla farklı dinî, sosyal kültürel görüş ve eleştirilerin yer almadığı dergi bu yönüyle resmî ve tek yanlı bir görünüm sergiler. İlköğretim Dergisi'nin 540 sayılık tam koleksiyonuna Millî Kütüphane'de ulaşılabilmektedir. Nevin Batur ve Mustafa Güçlü dergiyi eğitim ve Türk eğitim tarihi içindeki yeri ile fen ve matematik öğretimi açısından değerlendiren çalışmalar yapmıştır.
