İslamiyet'in yayılmaya başladığı ilk dönemlerden itibaren cami, bir ibadet yeri olmasının yanı sıra hem sosyal etkinliklerin gerçekleştirildiği hem de eğitim öğretim faaliyetlerinin yapıldığı alan olarak kullanılmaktaydı.

İlk başlarda Mısır, Tunus, Fas gibi Kuzey Afrika ülkelerinde yapılan bu "cami-okul uygulamaları" özellikle Selçuklular zamanında Nizamiye medreselerini müteakip iki farklı yapı şeklinde gelişimini devam ettirmiş, camilerden ayrı olarak medreseler de yapılmaya başlanmıştır. Karaviyyîn Camii, cami ile eğitim öğretim faaliyetlerinin birlikte yürütüldüğü yapılardan biridir. İdrîsîler döneminde 859 yılında Fâtıma Camii adıyla inşa ettirilen ve daha sonra Zenâteler arafından adı Karaviyyîn Camii'ne çevrilen yapı etrafında kütüphane, çarşı, toplantı salonlar ve görevliler için müştemilatın bulunduğu bir külliye durumunda olup, günümüzde de eğitim öğretim faaliyetlerini devam ettirmektedir. Caminin adı Kayrevan'dan göç edenlerin yerleştiği doğu kesiminde (Udvetü'l-Karaviyyîn) bulunmasından dolayı verilmiştir.

Karaviyyîn Camii, yeni ve eski olarak ikiye bölünmüş olan Fas şehrinin eski kesiminde bulunmakta, üniversitenin kökeni de bu camiiye dayanmaktadır. Caminin etrafına medrese, kütüphane gibi binaların da yapılmasıyla kısa sürede Fas şehri eğitim öğretim alanında önemli bir merkez haline gelmiştir. Fas'ta ilmî hayatın gelişmesine kaynaklık eden bu yapı 1062 yılında Murâbıtlar'ın Merakeş'i başşehir yapmasına rağmen önemli bir kültür merkezi olma niteliğini geliştirerek sürdürmüş, Endülüs'ün hıristiyanlar tarafından ele geçirilmesinden sonra çok sayıda ilim adamının buraya gelip Karaviyyîn Medresesi'nde çalışmaya başlaması kurumun önemini arttırmıştır.

Fas şehri Kuzey Afrika'da tarih boyunca bir ilim ve kültür merkezi olma konumunu devam ettirmiştir. XX. yüzyıl başlarında Fransız işgali altında sıkıntılı dönemler yaşayan Fas şehrinde Karaviyyîn Medresesi hocaları ve talebeleri Fransızlar'a karşı halkı bilinçlendirerek mücadele etmişlerdir.

Karaviyyîn Medresesi 1956 yılında Fas'ın bağımsızlığını kazanmasından sonra nitelikli bir üniversiteye dönüşmüştür. Üniversitenin daha sonra Agadîr, Tıtvan ve Merakeş şehirlerinde de çeşitli fakülteleri açılmıştır. Karaviyyîn Üniversitesi, köklü bir medrese olarak tarihi geçmişi bakımından akademik uzmanlaşmayı yani akademik derece ve akademik kürsü sistemini ortaya çıkaran ilk kurum olarak bilinmektedir. Ayrıca dünyada tıp diploması veren en eski yükseköğretim kurumu olarak da kabul edilmektedir.

Karaviyyîn Üniversitesi, geçmişte İbn Haldun, İbn Bâcce, İbn Rüşd, İbn Meymûn, İbn Hazm, coğrafyacı Muhammed İdrîsî, meşhur sûfi Abdüsselam b. Meşîş gibi alim ve filozofların yanı sıra 999 yılından 1003 yılına kadar papa olarak görev yapan II. Sylvester gibi pek çok meşhur kişiye de ev sahipliği yapmıştır.

Karaviyyîn Üniversitesi her alandan eserlerin bulunduğu zengin bir kütüphaneye de sahiptir. Camii'nin inşasıyla birlikte bazı dinî kitaplarla bazı hükümdarların saray kitaplıkları ile şahıslara ait kitapların burada toplanması kütüphanenin çekirdeğini teşkil etmiş, Merînî Sultanı Ebû Yûsuf Ya'kûb (1258-1286) ile Kastilya Kralı IV. Sancho arasında yapılan antlaşma gereği Fas'a gönderilen on üç deve yükü kitap buradaki kütüphaneye konulmuştur. Ancak kütüphane esas olarak Merînî Sultanı Ebû İnân Merînî (1348-1358) tarafından kurulmuştur. Kitabesinden 1349 yılında yapıldığı, hükümdarın kütüphanenin işleyiş süreciyle alakalı bazı kurallar yürürlüğe koyduğu ve kitaplar vakfettiği anlaşılmaktadır. Kütüphanede deri üzerine yazılmış Kur'an-ı Kerim ve İncil'in ender nüshalarının bulunduğu değerli el yazmaları ve kitaplar da bulunmaktadır. İbn Haldun, meşhur eseri İber'in bir nüshasını Karaviyyîn Kütüphanesi'ne vakfedilmek üzere göndermiştir.

Kütüphanede dinî eserlerden başka matematik, felsefe ve tıp bilimine ait kıymetli kitaplar da vardır. Bunların önemli bir kısmı Abbâsîler döneminde yapılmış olan tercüme eserlerdir. Yuhannâ dönemine ait bir İncil de bunlar arasında bulunmaktadır.

Alevî hanedanı sultanlarından Mevlây İsmâil'in (1672-1727) esir alınan hıristiyanları serbest bırakmak için adam başına 100 kitap fidye talep etmiş olması örneğinde olduğu gibi yöneticilerce kitaplara verilen değer, sonraki yüzyıllarda Karaviyyîn Kütüphanesi'ni ciddi anlamda zenginleştirmiştir. Kütüphane bünyesinde 4000 civarında el yazma eser bulunmaktadır.

Üniversitenin bilimsel yönünü daha da iyileştirmek adına önemli reformlar gerçekleştirmek amacıyla 1957 yılında bir komisyon kurulmuş, 1963 yılında üniversitenin modernleştirilmesi için kararname çıkarılmıştır. Günümüzde 4000 civarında öğrenci ve 1500 akademik personeli ile Karaviyyîn Üniversitesi Fas genelinde bulunan ve faaliyetlerine devam eden bölümleriyle bilimsel ve akademik misyonunu yerine getirmeye devam etmekte, lisans, yüksek lisans ve doktora programlarından oluşan yeni pedagojik sistemi ile öğrencilerine hizmet vermektedir.