Türkiye Yazma Eserler Kurumu (TYEK), 30 Aralık 2010 tarih ve 6093 sayılı kanun ile Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı İstanbul merkezli olarak kurulmuştur. Mayıs 2011 tarihi itibariyle çalışmalarına başlayan kurum, üç ana hizmet birimi, bir danışma ve bir yardımcı hizmet birimi olmak üzere beş daire başkanlığı, üç bölge müdürlüğü ve yirmi altı kütüphaneden oluşmaktadır. Merkez teşkilatı, Süleymaniye Külliyesi'ndeki Zarîfî Bey Konağı ve külliyenin batı tarafındaki medreseleri ile Rami Kütüphanesi Yerleşkesi'nde faaliyet göstermektedir.

Kurumun başlıca görevleri; yazma eser kütüphanelerini yönetmek, her türlü kütüphanecilik hizmetlerini doğrudan veya elektronik ortamda sunmak, bunların konservasyon ve restorasyon çalışmalarını yapmak, kütüphane koleksiyonlarını zenginleştirmek, eserlerin kataloglama, sınıflama ve bibliyografya çalışmalarını yürütmek, veri tabanlarını oluşturmak, yazma eser araştırmalarına öncülük etmek üzere eğitim, seminer, sergi, kongre, sempozyum ve ilmî toplantılar tertip etmek, eserlerle ilgili çeviri, çeviri yazı, eleştirmeli metin ve tıpkıbasım çalışmaları yapmakla eserlerin yurt içi ve yurt dışında tanıtılmasını sağlamadır.

"Yazma eser" özellikle matbaanın olmadığı dönemlerde elle yazılarak meydana getirilen her çeşit kitap, risale, murakka', mektup, levha ve belgelerin ortak adıdır. Üzerinde hat, tezhip, ebru, cilt ve katı' gibi kitap sanatlarının icra edilmesi ile hem bilimsel hem sanatsal olarak kültürel mirasın bugüne aktarıcısı özelliğine sahip olan bu eserler aynı zamanda taşınır kültür varlıklarının en değerlilerinden kabul edilmektedir. "Nadir matbu eser" ise Osmanlı döneminde matbaada sınırlı sayıda basılmış, normal satış-dağıtım ağları üzerinden artık tedarik imkânı kalmamış, müzayede veya sahaflar eliyle el değiştiren, genellikle maddi değeri yüksek, bulunması zor olan eserlerin ortak adıdır.

İstanbul'da Süleymaniye, Beyazıt ve Millet Yazma Eser kütüphaneleri başta olmak üzere Ankara ve Konya'daki Bölge Yazma Eser kütüphaneleri ile birlikte başkanlığa bağlı on beş farklı şehirdeki kütüphanede 220.789'u yazma, 489.695'i ise matbu olmak üzere 600.000'i aşkın eser bulunmaktadır. Kurum bünyesinde yazma ve nadir eserlere dönük temel hizmetler üç ayrı daire başkanlığı tarafından yürütülmektedir.

a) Yazma ve Nadir Eserler Dairesi Başkanlığı'nın Başlıca Görevleri: Türkiye'nin muhtelif illerinde bulunan yazma eser kütüphanelerini kütüphanecilik ilkeleri ve standartları çerçevesinde eşgüdüm içinde yönetmek, her türlü kütüphanecilik hizmetini doğrudan veya elektronik ortamda sunmak, satın alma ve bağış yoluyla yazma eser kütüphanelerinin koleksiyonlarını zenginleştirmek, eserlerin kataloglama, sınıflama ve bibliyografya çalışmalarını yürütmek ve veri tabanları oluşturmak, eserlere ilişkin bilimsel çalışmaları derlemek olarak belirlenmiştir.

İstanbul, Ankara ve Konya olmak üzere üç bölge müdürlüğü ve bu bölge müdürlüklerine bağlı yirmi altı kütüphanede kütüphanecilik hizmetlerini yerine getiren Yazma ve Nadir Eserler Dairesi Başkanlığı aynı zamanda eserlerin yeni nesil depolarda gerekli fizikî koruma ve güvenlik şartlarını oluşturarak sağlıklı bir şekilde saklanmasını sağlamaktadır.

Yazma eserlerin kütüphane kayıtlarının ve bibliyografik verilerinin uluslararası standartlarda hazırlanarak kataloglanması ve böylelikle araştırmacıların istifadesine sunulması Yazma ve Nadir Eserler Dairesi Başkanlığı tarafından yürütülen temel hizmetlerdendir.

Başkanlığa Bağlı Yazma Eser Kütüphaneleri

b) Kitap Şifahanesi ve Arşiv Dairesi Başkanlığı: Yazma eserlerin konservasyon ve restorasyon çalışmalarını yapmak, eserlerdeki böcek ve mikroorganizma varlığının tespitini yaparak önleyici koruma faaliyetlerinde bulunmak ve çevresel yönetim (ışık, nem, kirlilik ve pest kontrolü), acil durum planlaması, bilgisayar teknolojisini kullanarak eserlerin görüntülerinin alınması ve sayısallaştırma gibi hizmetleri yürütmektedir.

c) Çeviri ve Yayım Dairesi Başkanlığı: Yazma eserlerin yayımını gerçekleştirmek, farklı alanlarda ve çeşitli dillerde yazılmış yazma/nadir eserler üzerine çalışmalar yapmak, eserlerin yurt içi ve yurt dışında tanıtılmasını sağlamak, yayımlanan eserlerin içeriklerinin çevrim içi olarak okuyucuya sunulması hizmetlerini yerine getirmekle sorumludur. Bugüne kadar 300'ü aşkın klasik eser hem basılı kitap hem de e-kitap olarak günümüz okurunun ilgisine sunulmuştur.

Kurum bünyesinde Türk-İslam medeniyet mirasının gün yüzüne çıkması ve gelecek nesillere aktarılması amacıyla yürütülmekte olan "1001 Eser Projesi" kapsamında gerçekleştirilen çeviri ve yayım faaliyeti sayesinde her biri kendi bilimsel alanı açısından kaynak ve temel sayılan eserler ilim hayatına kazandırılmaktadır. Başta Arapça ve Farsça'dan yapılan tercümelerin yanı sıra, Osmanlı Türkçesi ile yazılmış eserlerin çeviri yazı ve edisyon kritik çalışmaları ve tıpkıbasım yoluyla klasik metin yayıncılığı da devam etmektedir.

Bu kapsamda temel müracaat lügatları, sultanların divanları, Osmanlı kronikleri, Osmanlı dönemi tercüme metinlerinin yanı sıra Fatih Kitaplığı Projesi, İslam Siyaset Düşüncesi Projesi, İslam Coğrafya Eserleri Projesi, Şekaik-ı Nu'mâniyye Projesi ve Osmanlı Devri Okçuluk Risaleleri Projesi hayata geçirilmiştir. Sultan II. Bayezid'in tilaveti için Şeyh Hamdullah tarafından yazılan mushaf-ı şerif ile Sultan Reşad için Hasan Rızâ Efendi tarafından yazılan mushaf-ı şerifler başta olmak üzere, Sahîh-i Buhârî'nin, Mesnevî'nin ve Dîvânü Lügati't-Türk'ün kadim nüshalarının tıpkıbasımı da gerçekleştirilmiştir.

Yazma Eserler Kurumu ihtisas hizmetlerinin yerine getirilebilmesi nitelikli/uzman personel istihdamını ve farklı kütüphanecilik yöntemlerinin kullanılmasını gerektirmektedir. Bu çerçevede kurum "yazma eser uzmanı" yetiştirmek amacıyla eğitim, araştırma ve tez hazırlama aşamalarını işleterek hizmet içi eğitim faaliyeti icra etmektedir. Ayrıca araştırmacılara yönelik tertiplenen seminer, söyleşi, kongre ve ilmî toplantılar yoluyla bilim sanat ve kültür ile yazma ve nadir eserler üzerine farkındalık oluşturmaktadır.