Mora Yenişehir'de dünyaya geldi. Aslen Harputlu olan babası Albay Yûsuf Bey, 1876'daki Karadağ ayaklanmasında Bileke Kalesi komutanlığı esnasında şehit düşmüştür. Annesi Manastırlı Zeyneb Hanım'dır. 1882 yılında Galatasaray Mekteb-i Sultânîsi'ne kaydoldu. Ancak ailesinin geçim sıkıntısı sebebiyle son sınıftayken (1890) Mühendishâne-yi Berrî-yi Hümâyun'a geçmek zorunda kaldı. 1895 yılında oradan mezun oldu. İzmir Yenikale'deki istihkâm birliğine tayin edildi. 1900'de yüzbaşılığa terfi ederek İstanbul-Karadeniz Boğazı'ndaki Anadolu Kavağı istihkâmlarına atandı. 13 Ocak 1901'de padişah yaveri oldu. Öğrencilik yıllarında Jön Türkler'le temasları olmuşsa da asıl katılımı 1907'de oldu. Meşrutiyet'in ilanından sonra cemiyetin amacından saptığını dile getirerek ayrıldı. 13 Haziran 1910 tarihinde ordudaki görevinden de istifa etti. I. Dünya Savaşı yıllarında (1914) yedek subay olarak askere çağrıldı ve Çanakkale için patlayıcı madde taşınmasıyla görevlendirildi.

3 Ocak 1919-18 Eylül 1921 tarihleri arasında Dârülmuallimîn müdürlüğü yaptı. Ardından Maarif Nezareti Hey'et-i Teftîşiye azalığına getirildi. 24 Mart 1923'te müdürlük görevine geri döndü. Çeşitli kurumlarda spor ve jimnastikle ilgili faaliyetlerde bulundu. 1 Mart 1935'te Maarif Vekâleti başmüfettişliğinden emekli oldu. 1935-1946 yılları arasında V, VI ve VII. dönem Ordu milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde bulundu. İstanbul'da vefat etti (1957). Kabri Feriköy Mezarlığı'ndadır.

Selim Sırrı Tarcan'ın spora ve jimnastiğe olan ilgisi, Mekteb-i Sultânî'deki terbiye-yi bedeniye hocası Fâik Bey'in (Üstünidman) dersleriyle başlamış, eskrim, kılıç, atletizm, güreş, yüzme, binicilik, kürek ve futbol gibi pek çok farklı spor dalıyla uğraşmıştır.

İzmir'deki istihkâm birliğindeyken Ekim 1896'da İzmir İdâdîsi'nde jimnastik hocalığına başladı. Eş zamanlı olarak Mekteb-i Sanâyi ve Tilkilik'te Arnavut Hoca'nın özel okulunda jimnastik derslerine girdi. 1897 yılında yakın arkadaşı Sarıklı Hoca Yûsuf Ziya Efendi ile birlikte Dârülirfan adlı özel bir spor okulu açtı. Aynı yıllarda Hizmet Gazetesi'nde sporla ilgili yazılar yazdı.

İstanbul döneminde beden terbiyesi ile ilgili Fransızca neşredilen süreli yayınları ve kitapları takip ederek Servet-i Fünûn'da makaleler yazmaya başladı. Bu makalelerinde İslamiyet'e göre vücut sağlığını korumanın öneminin altını çizerek, ebeveynleri çocuklarının beden terbiyesine özen göstermeleri konusunda bilinçlendirmeye çalıştı. 1903 yılında Mühendishâne-yi Berrî'de jimnastik ve eskrim hocası olarak görevlendirildi. Ekim 1908'de bir hanın içerisinde Terbiye-yi Bedeniye Mektebi adıyla Türkiye'nin ilk beden eğitimi okulunu açtı ve Nisan 1909'a kadar faaliyetini sürdürdü. Devlet tarafından 1909'da gönderildiği İsveç'in Stockholm'deki Kraliyet Yüksek Beden Eğitimi Enstitüsü'ndeki tahsilini tamamlayarak 11 Mayıs 1910'da geri döndü. Orada geçirdiği süre zarfında jimnastiğe bakışı önemli ölçüde değişti. Bu değişimi, "O günden itibaren İsveç'te geçirdiğim hayat bana vücut egzersizlerinin hakiki mânasını öğretti ve diyebilirim ki İsveç'e pazularımla gittim, fakat oradan kafamla döndüm" sözleriyle dile getirmiştir (Yeni İstanbul. 1954: 2). Gençlik ve Spor Bayramı ilk defa onun girişimiyle 29 Nisan 1919'da Kadıköy'de İttihat Spor Kulübü'nün çayırında kutlandı.

Tarcan ülkemizdeki olimpik hareketin öncüsü de olup Osmanlı Millî Olimpiyat Cemiyeti'ni kurmuştur. Meşrutiyet'in ilanı sonrasında yapılandırdığı Osmanlı Millî Olimpiyat Cemiyeti'nin resmî kuruluş başvurusu, Cemiyetler Kanunu'nun yürürlüğe girdiği 16 Ağustos 1909'dan sonra gerçekleşmiştir. Ahmed İhsan'ın (Tokgöz) başkan, kendisinin kâtip olduğu cemiyetin üyeleri Hasip Bey, Asaf Bey ve Cevat Rüşdü Bey'den müteşekkildi.

Selim Sırrı 1909'da Berlin'de yapılan Uluslararası Olimpiyat Komitesi toplantısına Osmanlı Devleti'nin temsilcisi olarak katıldı. Bunu Lüksemburg (1910), Budapeşte (1911), Stockholm (1912), Lozan (1913), Paris (1914), Prag (1925) ve Monako (1927) olimpik kongreleri takip etti. 1912 Stockholm, 1924 Paris ve 1928 Amsterdam olimpiyatlarına bizzat sporcu olarak da katıldı.

Cumhuriyet'in ilanının ardından başkan olduğu Türkiye Millî Olimpiyat Cemiyeti'nin genel kurulunu mevcut siyasî ortama uygun olarak yeniden düzenledi. Daha önce Şehzade Abdürrahim Efendi'nin bulunduğu onursal başkanlığa İsmet Paşa getirildi.

1923'te Galatasaray Lisesi'nde beden terbiyesi öğretmenliğine başladı. Aynı dönemde İstanbul'da izcilik faaliyetlerinin yaygınlaşmasıyla birlikte Dârülmuallimîn'de oymak beylerine yönelik özel beden terbiyesi kursları açtı. Cumhuriyet'in ilk yıllarında beden eğitimi öğretmeni yetiştirme çalışmalarına önderlik etti. 1926 yılında İstanbul Çapa Kız Öğretmen Okulu'nda Terbiye-yi Bedeniye Muallimliği Kursu'nun açılmasında ve 1933'te Gazi Terbiye Enstitüsü'nde Beden Terbiyesi Bölümü'nün kurulmasında görev aldı.

Ancak 1926'da İzmir'de verdiği bir konferansta, yöneticileri sporculardaki amatörlük ruhunu öldürmekle ve sporcuları kendilerini profesyonelliğe kaptırmakla eleştirmesi sonucu Ekim 1926'da Ankara'da yapılan Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı oturumunda kınandı. Bunun üzerine Türkiye Millî Olimpiyat Cemiyeti toplantılarına katılmamaya başladı.

Selim Sırrı Tarcan'ın "Nesli inkırazdan kurtarmak istiyorsan, terbiye-yi bedeniyeye dört elle sarılın. Hasta bir vücudun dimağı da hastadır" (Çapan, 1999: 93) sözleri beden politikalarına yaklaşımını ortaya koymaktadır. Ona göre, "Spor alkış toplamak, mükâfat almak için değil, çok yaşamak ve sağlam olmak, bir işe yaramak, tuttuğunu koparmak için muhtaç olunan bir gıda veya devadır."

Beden eğitimi ve spor konularında yalnızca pratik kısmıyla yetinmeyen Tarcan çeşitli dergilerde çok sayıda makale yayınlamıştır. Servet-i Fünûn, Şehbal, Musavver Muhit, Resimli Kitap, Terbiye ve Oyun, Osmanlı Genç Dernekleri ve Gürbüz Türk Çocuğu dergilerindeki bu makaleleri sadece Osmanlı Devleti'nin son döneminin değil erken Cumhuriyet dönemi beden eğitimi politikalarının anlaşılması açısından da büyük önem taşımaktadır. Özellikle 1911-1923 yılları arasında çıkardığı Terbiye ve Oyun Mecmuası'ndaki "İdman Âleminde Kırk Sene" başlıklı makale dizisi bunlar arasında ayrı bir yere sahiptir. "Spor, spor içindir" sözüne karşı gelmiş, sporu araçsallaştırarak sadece toplum faydasına yapılması gerektiğini savunmuştur.

Beden terbiyesi, beden sağlığı ve spora dair tecrübelerini, önermelerini ve değerlendirmelerini içeren elliden fazla kitap kaleme almıştır. Hakkında O. Tolga Şinoforoğlu ve Mustafa Mutlu doktora tezi, Fatma Gamze Ançel ile M. Şevki Çapan ise yüksek lisans tezi hazırlamışlardır. Veli Korkmaz da İptidai Muallimlerine Öğütlerim başlıklı kitabını yüksek lisans tezinde incelemiştir. Cem Atabeyoğlu'nun hazırladığı Kurucumuz: Selim Sırrı Tarcan (2000) adlı kitap Türkiye Millî Olimpiyat Komitesi tarafından yayımlanmıştır. Ankara'daki bir voleybol salonuna ve İstanbul'daki bir ilkokula ismi verilmiştir.