1950'lerden sonra giderek artan yükseköğretim talebini karşılamak üzere farklı adımlar atılmaya başlanmıştır. Bunlardan biri 1955'ten sonra ülkenin farklı şehirlerinde Amerika Birleşik Devletleri örnek alınarak kurulan üniversitelerdir. Bunlara ilave olarak 1950'nin sonlarında Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlı Yüksek İslam enstitüleri ve İktisadi ve Ticari ilimler akademileri kurulmaya başlanmıştır.

İktisadi ve Ticari İlimler akademileri ile ilgili kanun 15 Haziran 1959 tarihinde yayımlanmıştır. Buna göre, akademilerin ilmî muhtariyeti vardı ancak malî ve idarî özerkliği yoktu. Öğrencilerini ticarî, iktisadî ve malî alanlarda ilmî ve uygulamalı bilgilerle donanmış, millî gayelere bağlı, iyi karakterli vatandaşlar olarak yetiştirme gayesi öngörülmüştür. Bu akademilerin görevleri arasında Türkiye'nin iktisadî kalkınmasında özel teşebbüsün gelişmesi, devletin ihtiyaç duyduğu uzman elemanları yetiştirmek, özel veya kamuda çalışanların ticarî, iktisadî ve malî bilgilerini yükseltici konularla ilgili enstitüler ve kurslar açmak, yazılı ve sözlü yayınlar yapmak, iktisadî ve ticarî hayatın doğurduğu problemler hakkında hükümetçe istenen incelemeleri yaparak düşüncelerini bildirmek vardı. Bu kurumlarda idarî ve öğretim işleri profesörler meclisi, akademi reisi, idare heyeti ve akademiler arası heyet tarafından yürütülmüştür.

Profesörler meclisi, akademi profesörleri ile müstakil olarak ders vermekle görevli doçentlerden oluşmuştur. Akademide enstitü ve kürsülerin kurulması, kaldırılması, birleştirilmesi bu meclisin göreviydi. Akademik çalışmalarla ilgili hususlar hakkında karar veren profesörler meclisi reis, öğretim üyeleri ve yardımcılarını ile diğer akademik kadrolarda çalışanları seçmiştir. Ayrıca akademiye ait kadro ve tahsisatla ilgili konuları inceleyen meclis öğretim üyeleri ve yardımcılarının idarî işleri hususunda karar vermiş, uluslararası ilmî ilişkiler dolayısıyla ve 4489 sayılı kanun gereğince dış ülkelere gönderilecek öğretim üyelerini ve yardımcılarını seçmiştir.

İdare heyeti ise reis ile profesörler meclisinin seçeceği üç profesör ve müstakil olarak ders veren bir doçentten oluşuyordu. Akademiler arası heyet ve profesörler meclisi kararları ile talimatname hükümlerinin yerine getirilmesi için gerekli önlemleri almak, reisin sevkettiği işleri inceleyerek karara bağlamak, kayıt, kabul, öğretim ve sınavlarla ilgili işler hakkında karar vermek bu heyetin görevleri arasında bulunuyordu. Akademi reisleri, akademi ordinaryüs profesörü ve profesörleri arasından, dört sene müddetle, Millî Eğitim bakanının teklifi üzerine ortak kararla tayin edilmekteydi. Akademinin idaresine ait çeşitli işleri gören reis, profesörler meclisince verilen kararlardan, yeni tahsisat ve kadroya ihtiyaç gösterenleri, Millî Eğitim Bakanlığı'na sunardı.

Akademiler arası heyet, Millî Eğitim bakanının başkanlığında akademi reisleriyle her akademinin profesörler meclisi tarafından kendi üyeleri arasından mutlak çoğunlukla iki yıllığına seçilen üçer profesörden oluşmaktaydı. Akademiler arası heyet toplantılarına Millî Eğitim Bakanlığı Meslekî ve Teknik Öğretim müsteşarı, Talim ve Terbiye Kurulu başkanı yahut seçeceği bir üye, Ticaret Öğretim müdürü tabii üye olarak katılırdı. Akademiler arası heyet senede en az bir kere Millî Eğitim bakanının davetiyle uygun gördüğü yerde toplanırdı. Ayrıca başkanlardan herhangi birinin teklifiyle de Millî Eğitim bakanı heyeti toplantıya çağırabilirdi. Heyet ülkenin iktisadî ve ticarî gelişmesini göz önünde tutarak öğretimin nasıl yapılacağına dair karar da verirdi.

1959'da akademiler kanunu ile Yüksek İktisat ve Ticaret Mektebi "İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi" adını alarak ilgili alanları "İktisadî İşletmecilik", "Maliye-Muhasebe", "Dış Ticaret ve Turizm" şekline dönüştürülmüş ve öğrenim süresi dört yıla çıkartılmıştır. 1967 yılında gece öğrenimine başlayan kurumun programında değişikliğe gidilmiştir. 1969 yılında ise tüzel kişiliğe sahip katma bütçeli tam özerk bir kuruluş haline getirilen İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi'nde 1972-1974 eğitim öğretim yıllarında "İşletme Bilimleri Enstitüsü", "Muhasebe Enstitüsü" ve "Türkiye Ekonomileri Enstitüsü" adlı üç enstitü faaliyete geçirilmiştir.

9 Eylül 1944 tarihinde "Yüksek Ekonomi ve Ticaret Okulu" olarak kurulan İzmir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi on iki öğretim üyesi ve 392 öğrenci ile öğretime başlamıştır. Bu kurum 8 Haziran 1959 tarihli ve 7334 sayılı kanunla "İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi" haline getirilmiş ve öğretim süresi üç yıldan dört yıla çıkartılmıştır.

1955'te eğitim öğretime başlayan Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi 1971'de özel yüksekokulların kendisine bağlanması ile eğitim öğretim kapasitesini genişletmiştir. Adana İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi 18 Mayıs 1967 tarihinde kurulmuştur. Bu akademi Akdeniz bölgesinin ilk yükseköğretim kurumudur. Eskişehir İktisadi Ticari İlimler Akademisi Orhan Oğuz tarafından 6 Kasım 1958 tarihinde Eskişehir Gece İktisat ve Ticaret Yüksekokulu adıyla kurulmuştur. Bursa İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi ise 1970'te kurulmuş ve 450 öğrenci ile eğitim öğretime başlamıştır.

4 Kasım 1981 tarihli ve 2547 sayılı kanun ile "akademilerin üniversitelere" dönüştürülmesi öngörülmüştür. Bu çerçevede 20 Temmuz 1982 tarihli ve 41 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Marmara Üniversitesi, Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Gazi Üniversitesi, Bursa İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Uludağ Üniversitesi, Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Anadolu Üniversitesi, Adana İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Çukurova Üniversitesi, Trabzon İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi ise Karadeniz Teknik Üniversitesi çatısı altına alınmıştır.