Ziya Gökalp ve arkadaşları tarafından yayımlanmıştır. İlk otuz iki sayısında "İlim, sanat ve ahlaka dair mecmua" sloganıyla çıkmıştır. Eğitim öğretim meseleleri öncelikli konuları arasında olmasa da yayımlandığı yıllarda Türk aydınının zihniyet dünyasının şekillenmesinde ciddi etkileri olmuş süreli yayınlardan biridir. Bünyesindeki yazarlar ile Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasına zemin hazırlayan önemli fikir kaynaklarından biri sayılmıştır (bk. Ziya Gökalp).

Ziya Gökalp, Yahya Kemal ve diğer bazı arkadaşları teşebbüs edip maddi imkânsızlıklar dolayısıyla ancak İttihat ve Terakkî Fırkası'nın desteği ile yayımlanabilmiştir. Yahya Kemal'in anlattığına göre, kendisi sadece "mecmua" ismini teklif etmiş fakat Gökalp son dakikada "yeni" sıfatını da eklemiştir. Hükümet parasının karışmayacağı hür bir mecmua çıkarmak isterler. İlk sayıdan itibaren (12 Temmuz 1917) maddi imkânsızlık yaşanmış ve İttihat ve Terakkî Merkez-i Umûmî azası Talat Bey müdahale edip maddi destek sağlamıştır. Mecmua ikinci sayıdan itibaren onun idaresinde yayına devam etmiştir (Beyatlı, 1976).

Mehmed Talat'ın sorumlu müdürlüğü birinci yayın dönemiyle birlikte 26 Ekim (Teşrînievvel) 1918 tarihli 66. sayısı ile sona ermiştir. Bundan sonra yayımına 1923 yılına kadar ara verilmesinde I. Dünya Savaşı'nın, Osmanlı Devleti'nin mağlubiyeti ile sona eriyor olması ve yayınını destekleyen İttihat ve Terakkî Fırkası'nın savaş ve mağlubiyetten sorumlu tutulacağı endişesi yer alır. 1 Ocak 1923 tarihli 67. sayıdan itibaren Falih Rıfkı'nın (Atay) idaresinde başlayan ikinci yayın dönemi 20 Aralık (Kânûnuevvel) tarihli 90. sayı ile sona ermiştir. 1-32. sayılarında hemen başlığın altındaki "İlim, sanat ve ahlaka dair mecmua" sloganı 33-83. sayılarda kullanılmamış, 84-90. sayılarda bunun yerine "Türk Ocağı'nın nâşir-i efkârı" ifadesi yer almıştır.

Enver Behnan Şapolyo (1971), "Yeni Mecmua Türkiye'de bir bilim ve sanat dergisinin en değerli örneğidir. Bu dergiyi anlayarak okumak, belki biraz abartmadır ama bir üniversiteyi bitirmek kadar değer taşıyordu" diyerek yeni mecmuanın yayımlandığı dönemdeki etkisine vurgu yapmıştır. Ahmet Hamdi Tanpınar da (1977), o devir Türk elitini toplayan ve Gökalp dışında ideolojik gaye gütmeyen dergi olarak vasıflandırdığı Yeni Mecmua'nın Türk edebiyatına en fazla tesir eden mecmualardan biri olduğunu ifade etmiştir.

Yeni Mecmua'yı çıkaran çekirdek yazar kadronun Ziya Gökalp, Yahya Kemal, Köprülüzâde M. Fuad, Ahmed Refik, Falih Rıfkı, Ağaoğlu Ahmed ve Necmeddin Sadak gibi isimler olduğu söylenebilir (bk. Köprülü, Mehmet Fuat). Bunların dışında dönemin önde gelen birçok şahsiyetinin yazılarının yer aldığı dergide; Ahmed Haşim şiirleriyle, Necip Fazıl ve Nazım Hikmet (Mehmet Nazım) ilk şiirleriyle, Ömer Seyfettin birçok hikâyesiyle, Faruk Nafiz, Halit Fahri, Enis Behiç, Orhan Seyfi şiirleriyle yer almıştır. Ayrıca yerli ve yabancı birçok yazara ait değişik türlerde yazılar yer almış, Yeni Mecmua ilim ve fikir yazılarından başka dönemin edebiyat dünyasını yansıtan kaynak yayın organı özelliği kazanmıştır.

Türk dili, edebiyatı ve kültür tarihiyle birlikte XX. asrın başındaki fikir hareketlerinden Türkçülüğün şekillenip yaygınlaşmasında çok önemli bir yeri vardır. Ömer Seyfettin, Fuat Köprülü, Hamdullah Suphi, Ağaoğlu Ahmed, Necmeddin Sadak ve Avram Galanti gibi isimlerle beraber "Türkçülük Nedir?", "Türkçülük Nasıl Doğdu?", "Türkçülük ve Türkiyecilik" gibi yazılarıyla Ziya Gökalp, Yeni Mecmua'da da bu hareketin öncülüğünü yapmıştır.

Yeni Mecmua çeşitli fikir hareketlerinin yaygınlaştığı XX. asrın başlarında Türkçülük hareketinin ve Türk edebiyatının önemli şahsiyetlerinin eserleriyle yer aldığı bir dergi mahiyet gösterse de Sâtı (Bey) ve İsmayıl Hakkı (Baltacıoğlu) gibi, Türk eğitim tarihinde, eğitim bilimiyle uğraşan önemli ilk isimlere sayfalarında yer vermesi bakımından da dikkat çeken bir yayın organı olmuştur.

Yeni Mecmua'da "Terbiye Meselesi" ana başlığı altında yirmi civarında yazı bulunmaktadır. İlk sayısındaki "Genç Kızların Terbiyesi" ve diğer sayılardaki "Millet Terbiyesi, Devlet Terbiyesi", "Harbin Çocuklara Tesiri", "Mefkûre Nasıl Teşekkül Eder?", "Vatan Terbiyesi", "Telkin ve Tenvim", "Spor Tehlikesi", "Harp ve Maarif" ve "Program Hataları, Tâli Tahsilden Gaye" başlıklarıyla Necmeddin Sadak eğitimle ilgili en fazla yazısı bulunan şahsiyettir. "Genç Kızların Terbiyesi" isimli yazısında Necmeddin Sadak; kadınlık âleminin o yıllarda buhranda olduğunu, bunun da kızların terbiyesi ile alakalı olduğunu, kızlara millî kültüre uygun bir eğitim vermek gerektiğini, bilhassa yabancıların açtığı yatılı okullarda erkekler gibi kızların da millî kimliklerinden uzaklaşabildiğini ifade eder. Diğer yazılarının genel çerçevesine bakıldığında da geçmişten istifade ederek millî kültüre uygun fakat zamanın ve geleceğin ihtiyaçlarına cevap verecek bir eğitim anlayışının savunulduğu anlaşılmaktadır.

Kâzım Şinâsi'nin "Eğitim Meselesi" ve "Dârülfünun Teşkilatı"; Ziya Gökalp'in "Mekteplerde Mükâfat ve Mücazat" konusunda iki yazısı ve "Münteşir ve Müteazzî Müeyyideler" isimli yazıları; İbrahim Alaaddin'in "Tenbel Çocuklar" konusunda iki ve "Harp Psikolojisi ve Terbiye" yazısı; Sâtı (Mustafa Sâtı' Bey) imzasıyla "Mükâfat ve Mücazat" başlıklı üç yazı; İsmayıl Hakkı'nın (Baltacıoğlu) "Ahlak Mücahedeleri" başlıklı ve "Maarif Siyaseti Nedir?" iki yazısı; Avram Galanti'nin "Türk Liselerinde Arabî ve Fârisî" isimli yazıları yayımlanmıştır. "Eğitimde ödül ve ceza" konusunda Sâtı Bey ile Ziya Gökalp arasında kısa süren bir polemik de ikişer yazı ile dergide yer almıştır.

Ekonomi, toplum, kültür, siyaset, sanat ve edebiyat gibi konular ekseninde Yeni Mecmua üzerine yüksek lisans düzeyinde birçok çalışma yapılmış, bütün yazıları indekslenmiş, bazı yazıları da Latin alfabesine aktarılmıştır. Buna karşın Yeni Mecmua'da yer alan eğitim, öğretim, etik, ahlak, okul vb. eğitimle ilgili bilumum konular üzerine bir araştırmanın yapılmamış olması bir eksiklik olarak görülmektedir.