Eğitim, meslek ve ziraat dergisi.
Eğitim, meslek ve ziraat dergisi.
II. Meşrutiyet devrinin önemli bir eğitimcisi olan Ethem Nejat Bey'in Manastır Dârülmuallimi müdürlüğü görevini yaptığı sırada, tarım muallimi A. Ferid Bey ile birlikte çıkardıkları dergidir (bk. Ethem Nejat). İttihat ve Terakkî Cemiyeti'nin ittihâd-ı anâsır fikriyatından Türkçülüğe doğru kayması, Yeni Fikir dergisinin yayın hayatına başlamasında etkili olmuştur. Dönemin en önemli eğitim dergilerinden biri olduğu söylenebilir. Genç Kalemler dergisi aynı dönemde yayın hayatındadır ve daha çok Türkçülüğün dil ve edebiyat yönüyle ilgilenmiştir. Tarih ve kültür yönüyle Türk Yurdu ilgilenirken, bu hareketin eğitim boyutuyla Yeni Fikir yakından ilgilenmiştir.
İlk sayısı 28 Aralık 1911 tarihinde Manastır'da yayımlanmıştır. 1911 Aralık-1914 Mayıs tarihleri arasında toplamda yirmi iki sayı çıkmıştır. Fakat Balkan savaşları sebebiyle 1912 Haziran ayından 1913 Şubat ayına kadar çıkarılamamıştır. Her ayın on beşinde (rûmî takvime göre) yayımlanan dergide: "Gençlerin ve muallimlerin istifadelerine ve Manastır Dârülmuallimîni Talebe ve Mezunin Cemiyetinin efkârının neşrine hadim terbiyevî, içtimaî, ziraî her ayın on beşinde neşrolunur mecmuadır" şeklindeki ifadesine bakacak olursak derginin ilk zamanlar Manastır Dârülmuallimîni'ne ait bir basın-yayın organı şeklinde düşünüldüğü anlaşılmaktadır. 28 Şubat 1913 (15 Şubat 1328) tarihli sekizinci sayıdan sonra derginin yönetim merkezi Manastır'dan İstanbul'a taşınmak zorunda kalmıştır. Dergi, bu sayıdan sonra sadece "Millî terbiyeye ve Türklüğe çalışır aylık mecmua" alt başlığıyla yayına devam etmiştir. Dergi bir müddet İstanbul'da çıkmış, Ethem Nejat Bey Bursa Dârülmuallimîni müdürlüğüne atandıktan sonra, on yedinci sayıdan itibaren, Bursa'da yayımlanmaya devam etmiştir.
Derginin yayın politikasına bakarak dergiyi iki yayın dönemine ayırmak mümkündür: Daha ziyade eğitim ve ziraat alanındaki konuların ağırlıklı olarak işlendiği ilk sekiz sayı birinci dönem, bu sayıdan yirmi ikinci sayıya kadar süren ikinci dönem. İkinci dönemde farklı konuların ele alındığı makaleler de olmakla birlikte, dergideki yazılarda Türklük vurgusu ön planda tutulmuştur. Mesela eğitimin millî karakterinin öne çıkarılması gerekliliği, geçmişte yaşayan Türkler'e yapılan atıflar, Balkan savaşları akabinde Türklüğün durumu gibi hususlar mecmua sayfalarında daha fazla yer almıştır.
Yeni Fikir'de ehemmiyetle durulan diğer bir husus hayvancılık ve ziraat konuları olmuştur. Ülkenin verimli bir ziraat memleketi olmasına karşın ziraate hak ettiği ehemmiyetin verilmediği yönündeki eleştirilerin yer aldığı yazılar yayımlanmıştır. Bu doğrultuda ziraat derslerinin ilköğretimden başlayarak öğretim programlarında yer alması gerekliliği ifade edilmiştir. Bunun aracılığıyla okullardan mezun olan çocukların memur olma isteğinden az da olsa uzaklaşarak ziraat ile uğraşabilecekleri ve bu şekilde memleketin kalkınmasına katkı sağlanacağı dile getirilmiştir.
Dergide hayvancılık konusunda ise daha çok süt ve süt ürünleri üretimi konusunda Avrupa ile Osmanlı Devleti'nin kıyaslandığı, yeni usul süthaneler hakkında bilgilendirmelerin yapıldığı yazılar kaleme alınmıştır. Tarlalardaki ürünler için zararlı ve faydalı kuşlarla ilgili verilen bilgilerin yanında arıcılık ve ipek böcekçiliği hususunda da en yeni metotlar tanıtılmıştır.
Derginin ilgilendiği ana konulardan biri de ağaçlar ve ormanlar olmuştur. İlk kez Ferid Bey ve Ethem Nejat Bey'in liderliğinde gerçekleştirilen "Ağaç Bayramları" teferruatlı bir biçimde anlatılmış olup fotoğraflarına yer verilmiştir. Bununla birlikte orman köyleri hakkında önemli bilgiler dergi sayfalarında yer bulmuştur.
Diğer taraftan derginin, Ethem Nejat Bey'in eğitim ve ziraatta benimsediği fikirlerinin yansıtıldığı bir araç işlevi gördüğü ifade edilebilir. Açık havada eğitimin önemli ve faydalı olduğunu düşünen Nejat Bey Avrupa'da eğitim veren "new school" akımı ile ilgili tanıtıcı yazılar yayımlamış, bir model olarak Bedales ve Dr. Lietz mekteplerini göstermiştir. Osmanlı mekteplerinde terbiye-yi bedeniye derslerinin okutulmasına öncülük eden Nejat Bey dergide, futbol, güreş, binicilik ve izcilik hakkında tanıtım yazıları yayımlamıştır. Dergi yazarları izciliğin çocukları askerlik mesleğine hazırladığını düşünmekte olup okullarda askerlik eğitimi verilmesini ve çocukların bedenen ve zihnen askerliğe alıştırılmasının önemi üzerinde durmuşlardır.
Yazar kadrosu incelendiğinde dergide sürekli yazanlar olduğu gibi yalnızca bazı sayılarda yazanlarında bulunduğu da anlaşılmaktadır. Genel olarak öğretmenlerin yayınladığı bir meslek mecmuası kimliğinde olan Yeni Fikir'de mecmuanın kurucuları olan A. Ferid ve Ethem Nejat beylerin yanında, Sabri Cemil, Behram Lütfü, Aybey, Belkıs İclal, Fâik Ali, Mehmed Emin, Üsküdarlı Ali Enver, Demirtaş, Mehmed Zeki, Ak Mirza, Ahmed Cemal, Yûsuf Ziyâ, Subhi Ethem, Milaslı İsmâil Hakkı, Aslan Turgut, Câhide Nevres, Hüseyin Avni, Mehmed Fatin, Erturan, Demir Polat, Ahmed Nûri ve Hüseyin Remzi gibi isimlerin yazılarına rastlanmaktadır.
Mecmuaya gelen okuyucu mektupları, derginin ödüllü yarışmalarına gelen cevaplar ve basında çıkan ilanlardan anlaşıldığı üzere Yeni Fikir, Bursa Manastır, Rumeli, bölgesiyle sınırlı kalmamış, memleketin dört bir yanında okunan bir mecmua olmuştur.
Erkek, Mehmet Salih. “Osmanlı Devletinde İlk Türkçü Eğitim Dergisi: Yeni Fikir”. History Studies. 4/1 (2012), s. 197-213.
Varlık, Bülent. “Tanzimat ve Meşrutiyet Dergileri”. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi. 1985, I, 112-126.
“Yeni Fikir Nasıl ve Ne İçin Çalışacak”. Yeni Fikir. 1/1, Aralık 1911.
“Yeni Fikir”. Tasvîr-i Efkâr. 26 Nisan 1913.
Kaynak: https://turkmaarifansiklopedisi.org.tr/yeni-fikir
Bilgi paylaştıkça çoğalır. Okuduğunuz için teşekkür ederiz.
Eğitim, meslek ve ziraat dergisi.