A

"ÖĞRETMEN DÜNYASI"(1980-2019)

Eğitim dergisi.

  • "ÖĞRETMEN DÜNYASI"
    • Ersoy TOPUZKANAMIŞ
    • Web Sitesi: Türk Maarif Ansiklopedisi
    • Son Güncellenme Tarihi: 18.12.2022
    • Erişim Tarihi: 24.10.2025
    • Web Adresi: https://turkmaarifansiklopedisi.org.tr/ogretmen-dunyasi
    • ISBN ve DOI Numarası:
    • Bu metni kaynak göstererek kullanabilirsiniz.
    "ÖĞRETMEN DÜNYASI"
"ÖĞRETMEN DÜNYASI" (1980-2019)

Eğitim dergisi.

  • "ÖĞRETMEN DÜNYASI"
    • Ersoy TOPUZKANAMIŞ
    • Web Sitesi: Türk Maarif Ansiklopedisi
    • Son Güncellenme Tarihi: 18.12.2022
    • Erişim Tarihi: 24.10.2025
    • Web Adresi: https://turkmaarifansiklopedisi.org.tr/ogretmen-dunyasi
    • ISBN ve DOI Numarası:
    • Bu metni kaynak göstererek kullanabilirsiniz.
    "ÖĞRETMEN DÜNYASI"

Siyasî ve toplumsal kargaşanın yüksek olduğu 1980'de çıkmaya başlamıştır. Derginin yayım hazırlıkları 1979'da TÖB-DER içinde Yurtsever Öğretmen adıyla faaliyet gösteren sosyalist-Kemalist çizgideki bir grup öğretmen tarafından yapılmıştır. Bu süreçte, öğretmenlere bir anket yapılarak siyasî çatışmalardan uzak bir dergiye ihtiyaç duyulduğu dile getirilmiş, derginin genel çizgisi buna göre belirlenmiştir. Yazı kurulu, dergide grupçuluk olmaması gerektiğini ifade etmiş ve Yurtsever Öğretmen grubu kendini feshederek diğer gruplardaki öğretmenleri dergiye davet etmiştir.

Kemalist-sol ideolojinin bir sesi olarak "ulusal eğitimi savunmak" temel amaç kabul edilmiştir. Ulusal eğitimin amacı; bağımsız, aydınlanmacı, halkçı kuşaklar yetiştirmek olarak ifade edilmiştir. Buna göre Türk eğitimi, XIX. yüzyılın ikinci yarısı ile XX. yüzyılın başlarında verilen özgürlük ve çağdaşlaşma mücadelesini, Kurtuluş Savaşı'nın Kuvâyı milliye ruhunu, Kemalist Cumhuriyet devrimini, Köy enstitüleri deneyimini miras edinmek zorundadır. Siyasî, ideolojik yanlılığını hiçbir zaman bırakmayan Öğretmen Dünyası, kırk yıl aralıksız yayımlanmış, bu süreçte farklı türlerde 20.000'e yakın yazı sayfalarında yer almıştır.

Derginin propaganda yönü ağırdır. Dergide yer alan yazılarda güncel eğitim gelişmeleri siyasî zaviyeden değerlendirilmiş, eleştirilmiş ve yer yer alternatifleri sunulmaya çalışılmıştır. Yayımlanan yazıların çoğunu güncel eğitim haberleri ve eleştirileri oluşturmuştur. Ayrıca yakın dönem eğitim tarihiyle ilgili gelişmeler, haberler, vefeyat ve bazı önemli görülen konulara dair bilgiler yer almıştır. Derginin en çok üzerinde durduğu konu kuşkusuz, Millî Eğitim Bakanlığı'nın aldığı kararlar ve uygulamalara yönelik yorumlar ve eleştirilerdir. Dergide MEB uygulamalarının çoğu genellikle ideolojik bir bakış açısıyla eleştirilmiştir.

Dergide yer alan biyografiler eğitim tarihi açısından önemli bilgiler içerir. Öğretmen ve öğrencilerin yazdığı şiir, deneme, anı, öykü, eleştiri, söyleşi vb. türde yazılar yazı alışkanlığı kazanmak isteyenlere açılan bir kapı olması bakımından anlamlıdır. Keza eğitim içerikleri, dersler, öğretim yöntem ve teknikleri, sınavlar, okul kitapları, yardımcı materyaller, eğitim öğretim araçları, ölçme ve değerlendirmeye yönelik akademik olmayan popülist değerlendirmeler de kendi içinde bir çeşitlilik sunmaktadır. Karma eğitim, tek-tip üniforma ısrarla ve sürekli savunulan konulardır. Yine okula erişim, beslenme, okul harçları da sürekli gündemde tutulmuştur.

Öğretmen Dünyası yazarlarının ısrarla ele aldıkları konuların başında Köy enstitüleri gelir. Her öğretmen meselesi söz konusu olduğunda idealize edilmiş köy enstitüleri konusuna atıfların sıklaştığı görülür. Bunun yanında öğretmen emeği, sendikalaşma, yardımlaşma, dayanışma da üst düzey ilgilerden biridir.

Dergide öğretmenlerin sendikalaşması konusuna çok önem verilmiş; örgütlü olma, hak arama ve birleşme kavramlarıyla birçok yazı kaleme alınmış, dergi bünyesinde yapılan bu içerikteki çeşitli toplantıların tutanakları da yayımlanmıştır. Ayrıca pek çok sayıda sendika çalışmalarından haberler, sendikalar arası ilişkiler yazıya dökülmüştür. Dergi yazı kurulu üyelerinin bir kısmının Eğitim-İş Sendikası üyesi olması da bu durumla örtüşmektedir. Dergideki yazılarda siyasîlerin eleştirisi yer aldığı gibi siyasîlerin buna karşı cevapları da yayımlanmıştır.

Dergide bazan bir kişi veya bir konu dosya haline getirilmiştir. O sayının bir kısmını kaplayan bu yazılar kimi zaman güncel olayların etkisiyle geniş yer alabilmiştir. Bunlar arasında okul kitaplıkları (154. sayı), Uğur Mumcu (158. sayı), Ferit Oğuz Bayır (159. sayı), dershaneler (153. sayı), M. Rauf İnan (161. sayı), yabancı dilde öğretim (182. sayı), çalışan çocuklar (192. sayı), öğretmenevleri (235. sayı), Fakir Baykurt (239. sayı), okul kantinleri (241. sayı) sayılabilir. Bu dosya konularından kimi dergi yazarlarının öğretmen veya öğrencilere uyguladığı anket sonuçlarının sunulup değerlendirilmesi şeklinde olduğu için dönem ve eğitim hakkında önemli veriler içermektedir.

Derginin Danışma Kurulu üyeliğini yapan şu isimler öne çıkmaktadır: Şerafettin Turan (403 sayı), Sina Akşin, M. Tahir Hatipoğlu ve Mustafa Gazalcı (334 sayı), Mahmut Âdem (251 sayı), Talip Apaydın (272 sayı), Atalay Yörükoğlu (271 sayı), Server Tanilli (238 sayı), Cevat Geray (218 sayı), M. Rauf İnan (195 sayı), Ethem Başaran, Cahit Kavcar, Semih Koray, Aydın Köksal, İnci San, Rıfat Okçabol (187 sayı), Alpaslan Işıklı (152 sayı), Erendiz Atasü (147 sayı), Türkkaya Ataöv (139 sayı), H. Hüsnü Tekışık (124 sayı), Zeki Sarıhan (93 sayı), Sami Nabi Özerdim (87 sayı), Saim Açıkgöz, Nizamettin Koç, O. Nuri Poyrazoğlu, Ayhan Sarıhan, Refik Saydam, Sedat Sever (82 sayı), A. Gönül Akçamete (81 sayı), İsa Eşme (58 sayı), Cahit Külebi (52 sayı), Sadettin Ünal, Emin Özdemir (27 sayı).

Yayın (Yazı) Kurulu'nda ise şu kişiler dikkat çekmektedir: Zeki Sarıhan (313 sayı), Nazım Mutlu (253 sayı), Özden Yılmaz Bilgin (196 sayı), Aydın Karataş (190 sayı), Refik Saydam (124 sayı), Birsen Sürmeli (120 sayı), Mustafa Pala (105 sayı), Savaş Yalçın (99 sayı), Songül Akgül (94 sayı), Hüseyin Mercan (64 sayı), Ayhan Sarıhan (61 sayı), Serkan Menemen (55 sayı), Fatma Tazebay (50 sayı), İsmail Başbuğ, Nusret Kebapçı (49 sayı), Âlim Başaran (47 sayı), Alper Yaldır, M. Devrim Topses (46 sayı), O. Nuri Poyrazoğlu (44 sayı).

Dergi bünyesinde 101 kitap yayımlanmıştır. Bu kitaplardan kimi sanatsal kimi öğretime yönelik kuramsal veya uygulamalı çalışmalardır. Dergi 1987'de düzenli hale gelen cumartesi söyleşileri düzenleyerek yaklaşık 1200 kişiye konferans verdirmiştir. Dergide yazısı çıkanlar arasında Zeki Sarıhan, Talip Apaydın, Cavit Binbaşıoğlu, O. Nuri Poyrazoğlu, Niyazi Altunya, Refik Saydam, Satı Erişen, Ferhan Oğuzkan ön plana çıkmaktadır. 2003'te kurulan Ulusal Eğitim Derneği'nin bir yayın organı haline gelen Öğretmen Dünyası'nın kırk yıllık yayın hayatını sonlandırmasının sebebi olarak derginin hem okuyucularından hem de çeşitli kurumlardan gördüğü maddi, manevi desteğin kesilmesi gösterilmiştir. Derginin son sayılarına adresinden erişilebilmektedir. Derginin bütünü ya da bir kısmı üzerine henüz bir akademik araştırmanın yapılmadığı görülmektedir.

Kaynakça

Öğretmen Dünyası, Bütün Sayılar.

Maraşlı, Şebnem. Türkiye’de Eğitimle İlgili Süreli Yayınlara Yansıyan Öğretmen Sorunları (1970-2000 Yılları Arası). YLT, Ankara Üniversitesi, 2007.

Sarıhan, Zeki. “Öğretmen Dünyası’nın Vedası üzerine: Aslan Yatağı Boş Kalmaz”, Öğretmen Dünyası. s. 480, Aralık 2019.

Kaynak: https://turkmaarifansiklopedisi.org.tr/ogretmen-dunyasi

Görüş, öneri ve yorumlarınız için tıklayınız.

Bilgi paylaştıkça çoğalır. Okuduğunuz için teşekkür ederiz.

"ÖĞRETMEN DÜNYASI" (1980-2019)

Eğitim dergisi.