Eğitim dergisi.
Eğitim dergisi.
II. Meşrutiyet'in ilanı sonrasında meslek örgütlenmeleri ve bunların yayın organları ortaya çıkmıştır. Bunlar arasında önde gelenlerden biri İstanbul Muallimler Birliği (kuruluşu 1918) yayın organı olarak 1922 yılından itibaren İstanbul'da Ahmet Halit (Yaşaroğlu) tarafından yayımlanmaya başlanan Muallimler Mecmuası'dır. 1927'ye kadar 53 ve 54. sayıları birleşik (Ekim 1927) olmak üzere elli dört sayı yayımlanmıştır. Mesul müdürlüğünü ilk yirmi iki sayıda Hüseyin Besim Bey, 23. sayıda Şevket Bey, 24. sayıdan itibaren de Süleyman Şevket Bey üstlenmiştir (bk. Muallimler Birliği). 1929 sonrasında Türkiye Muallimler Birliği'nin yapısında meydana gelen değişimler sebebiyle mecmua 1 Ocak 1930 tarihinden itibaren yeniden İstanbul Muallimler Birliği denetiminde Latin alfabesiyle yayımlanmaya başlanmıştır. Dergi 1935 yılına kadar süren ikinci devresinde otuz dokuz sayı yayımlanmıştır. Başlangıçta aylık ve bir forma yayımlanan derginin yayın periyodunda ve sayfa sayısında değişimler olmuştur. 1930'daki yeni dönemine 1 numara ile başlayan dergi, Tahsin Demiray'ın mesul müdürlüğünde Nisan-Mayıs 1935 tarihine kadar devam etmiştir. Böylece Muallimler Mecmuası toplamda doksan üç sayı yayımlanmıştır.
Bir meslek dergisi olmasından dolayı Muallimler Mecmuası'nın temel amacı muallimler arasında dayanışma, yardımlaşma, haberleşme ve meslekî, ilmî ve fikrî gelişimin sağlanmasına hizmet etmek şeklinde belirlenmiştir. Mecmuada dönemin siyasî ve sosyal meseleleriyle eğitim arasında bağ kurularak, geleceğin eğitim politikalarına yön verilme gayreti güdülmüştür. Özellikle 1924 yılından sonraki siyasî ve kültürel değişimleri bütünüyle destekleyen dergi, yeni rejimin belirlediği ilkeleri savunup yayılmasında kendini vazifeli gibi görmüştür. Ancak dergi, temelde bir sendika yayını olduğu için muallimlerin idarî, adlî, hukukî, ekonomik meseleleriyle yakından ilgilenmiş, bunlara dair haberler, yorumlar, raporlar ve yetkililere duyurulması gereken meseleler konusunda öneriler yayımlanmıştır. Eğitim tarihine, özellikle de Tanzimat sonrası eğitim gelişmelerine sıklıkla yer veren dergi, modern eğitim uygulamaları ve politikalarına karşı savunucu önceki dönemlere karşı ise eleştirel bir tavır takınmıştır. Cumhuriyet'in ilk yıllarındaki okuma yazma seferberliği, laik eğitim, ilköğretimin yaygınlaştırılması, karma eğitim ve köye yönelik eğitim meseleleri dergide sıklıkla yer almıştır.
Türkiye'de sendikalaşma faaliyetlerinin 1925 yılından sonra zorlaşmaya başlaması ve ekonomik imkânların daralması Muallimler Mecmuası'nın devletten destek talep etmesine ve büyük ölçüde rejim destekçisi bir dergiye dönüşmesine de sebep olmuştur. İstanbul Muallimler Birliği, 7 Mayıs 1921 tarihinde teşekkül eden Türkiye Muallimler ve Muallimeler Cemiyeti'ne 1922'de dahil olmuş, daha sonra bu dernek Türkiye Muallimler Cemiyeti adı ile tek çatı altında toplanmıştır. Muallimler Mecmuası da 1925'ten itibaren adı geçen çatı sendikanın yayını olmuş ve yeni siyasetin gölgesinde biraz da yazar kadrosunda daralma yaşayarak yayınına devam etmiştir. Bu tarihlerde derginin 2000 kadar tirajı vardır. Birçok yerde satılmakta ve ülkenin farklı bölgelerine gönderilmektedir.
Muallimler Mecmuası'nın özellikle 1925 yılına kadar zengin ve ülkenin önde gelen yazarlarından oluşan bir yazar kadrosundan bahsedilebilir. Hilmi Ziya (Ülken), Refet (Ülgen), İsmayıl Hakkı (Baltacıoğlu), Mustafa Şekip (Tunç), Ahmet Refik (Altınay), Reşat Nuri (Güntekin), Emin Âli, Ali Canip (Yöntem), Mahmut Ragıp (Gazimihal), İbrahim Alaeddin (Gövsa), Hasan Âli (Yücel), Hıfzırrahman Raşit (Öymen), İhsan (Sungu), Halil Fikret (Kanad), Sadrettin Celal (Antel), Ressam Şevket (Dağ), Yakup Kadri (Karaosmanoğlu), Muallim Cevdet (İnançalp) gibi isimler derginin önde gelen yazarlarıdır. Mecmuada en çok tercümesine yer verilenler ise G Kerschensteiner ve G.Coopere'dir.
Muallimler Mecmuası'nın 1930 yılında başlayan ikinci döneminde yayın masraflarına devlet katkısı söz konusudur. Derginin yeni yayın dönemindeki idare ve yazı işlerinde Kâzım Nami (Duru), Harun Reşit, Hüviyet Bekir (Bek) ve Sadrettin Celal (Antel) yer almıştır. Bu isimlerin dışında dergide en çok yazısı görülenler: Hıfzırrahman Raşit (Öymen), P. Böve, Ömer Sami, Hilmi Ziya (Ülken), A. Eşref Şevki, Ruhi, Sabri Esat, Mustafa Şekip (Tunç), Hatemi Senih (Sarp), Münir Raşit (Öymen), M. Fevzi, Sıddık Sami (Onar), Nevzat Ayas, Menemenlizâde Ethem'dir. İlk döneme göre bu ikinci dönemde daha dar ama Cumhuriyet'in eğitim ve kültür değerlerini daha gönülden savunan bir yazar kadrosundan bahsedilebilir. Birçok nüshada, aynı yazarın birden fazla yazısı yer alabilmiştir.
Mecmuanın ikinci döneminde eğitim ve öğretmen meselelerine yönelik eleştiri ve tekliflerin artışından bahsedilebilir. Köye yönelik eğitim, yeni öğretim teknikleri, toplu tedris, tarım, ziraat, kültür işleri (fotoğraf, sinema, kitap, dergi vb.), halk eğitimi gibi konular da ağırlıktadır. Başta Avrupa ülkeleri olmak üzere "medenî ülkeler" olarak tavsif edilen Anglo-Sakson dünyasının diğer ülkelerindeki eğitim programları, politikaları ve yöntemleri Türk okuyucusuna tanıtılmaya devam edilmiştir.
Erken Cumhuriyet dönemi muallim meslek dergileri içinde hususi bir yeri olan Muallimler Mecmuası, eğitim, kültür ve siyaset ilişkileri bakımından da yakın dönem eğitim tarihinin önemli kaynaklarından biridir. Muallimler Mecmuası'nın ilk dönemi ve bütünü üzerine yapılmış yüksek lisans tezleri ve müstakil makaleler vardır.
Akyüz, Yahya. Türkiye’de Öğretmenlerin Toplumsal Değişmedeki Etkileri (1839-1950). Ankara 2012.
Altunya, Niyazi. Türkiye’de Öğretmen Örgütlenmesi (1908-1998). Ankara 1998.
Durmuşoğlu, Kurban. Muallimler Mecmuasına Göre; Cumhuriyet Öncesi ve Cumhuriyet Döneminde Öğretmenlerin Sorunları (1920-1927). YLT, Karadeniz Teknik Üniversitesi, 2016.
Muallimler Mecmuası. (1922-1927, 1930-1935).
Pustu, Yunus. Türkiye Muallimler Birliği. Ankara 2022.
Kaynak: https://turkmaarifansiklopedisi.org.tr/muallimler-mecmuasi
Bilgi paylaştıkça çoğalır. Okuduğunuz için teşekkür ederiz.
Eğitim dergisi.