XV. yüzyılın sonlarından itibaren Osmanlı devlet teşkilatında önemli bir yere sahip olan müneccimbaşılık kurumunun görevlerinden biri de düzenli olarak her yıl devletin resmî takvimlerini hazırlamaktı. Ancak bu takvimler saray ve devlet yöneticileri için sınırlı sayıda hazırlandığından toplumsal hayatı çoğunlukla etkilememiştir. Osmanlı Devleti'nde XIX. yüzyılın ortalarından itibaren kitap, gazete ve dergi sayısında âdeta bir patlama olmuş, bu durum takvim sayısında da önemli bir artışa sebep olmuştur. Zamanı takip ederken birçok pratik bilgiyi kazandırabilecek bir içeriğe sahip olması ve matbaalara münhal zamanlarını değerlendirme fırsatı sağlaması gibi nedenlerle takvim yayıncılığı önemli ölçüde gelişme göstermiştir. Bir yıl içinde günleri, haftaları, ayları, daha ayrıntılı bir şekilde gösteren yeni takvimler, böylece Osmanlı toplumsal hayatının önemli bir parçası haline gelmiştir. Müneccimbaşı takvimlerinde, sadece her ay bir sayfaya gelecek şekilde iken, yeni takvimlerde her gün için ayrı sayfalar hazırlanmıştır. Duvara asılan ve her gün birer yaprak kopartılarak takip edilen yeni takvimler, daha sonra duvar takvimi olarak adlandırılmaya başlanmıştır.
Duvar takvimlerinde ortak olarak; hicrî, rûmî ve miladî takvime ilişkin gün, ay ve yıl bilgilerine, namaz vakitlerine, halk takvimindeki önemli iklim olaylarına ve yayıncının yaklaşımları doğrultusunda önemli tarihî olaylara ve çeşitli eğitici bilgilere yer verilmektedir. Günümüzde masa takvimi, cep takvimi, ajanda vb. türleri olan takvimler içinde duvar takvimleri hâlâ yaygın olarak kullanılmaktadır. Bununla beraber reklam ve tanıtım için takvimlerin ücretsiz dağıtılmaya başlanması ve ardından dijital takvimlerin ortaya çıkmasıyla ticarî takvim piyasası önemli ölçüde zayıflamıştır. Bütün bu yeni gelişmelere rağmen duvar takvimleri, geçmişten günümüze bir yaygın eğitim materyali olarak önemini korumaktadır. Ebüzziyâ Mehmed Tevfik'in şu sözleri, duvar takvimlerinin bu yönünü ifade etmektedir: "Otuz senelik tecrübelerime istinaden, diyebilirim ki vâsıta-yı maarif içinde takvimden müfit, müfit olmakla beraber latif ve münakkah malumat verir âsâr gösterilemez. Biraz okumak bilen kadın, erkek, takvim sâyesinde öğrendiklerini kimseden öğrenemez" (Tevfik, 1317-1318, 1-12).
Türkiye'de modern anlamdaki ilk duvar takvimlerinden biri Ebüzziyâ Mehmed Tevfik'in takvimi (1873), diğeri ise ilk yayımlanma tarihi tam olarak belirlenemeyen Saatli Maarif Takvimi'dir. Saatli Maarif Takvimi, İstanbul'un en eski kitabevlerinden biri olan Maarif Kitaphanesi'nin yayınlarındandır. Kurucusu Hacı Kasım Efendi, 1860 yılında İran'ın Hoy şehrinden İstanbul'a göç etmiş ve aynı yıllarda Hakkâklar Çarşısı'nda (bugünkü Beyazıt Sahaflar Çarşısı) yayıncılığa başlamıştır. Kısa bir süre sonra Bâbıâli'deki yerine taşınan yayınevini, Hacı Kasım Efendi'nin oğlu Naci Kasım Açıkel uzun yıllar idare etmiş, yayınevinin asıl gelişmesi de onun zamanında olmuştur. Maarif Kitaphanesi, adını Maarif Takvimi ile duyurmuş ve Saatli Maarif Takvimi ülke çapında yaygınlaşarak, toplumda takvim kullanım alışkanlığının oluşmasında öncü rol üstlenmiştir.
Saatli Maarif Takvimi görsel açıdan diğer duvar takvimlerine benzemekle beraber, içerik açısından önemli farklılıklara sahiptir. Takvim yaprağının ön yüzünde dinî ve millî günlere, namaz saatlerine, güneş ve ayın hareketi ile mevsimlere ait bilgiler yer almaktadır. Arka sayfasında ise çoğunlukla küçük bir şiir, günün tarihi, yemek listesi ile birtakım faydalı bilgiler bulunmaktadır. Saatli Maarif Takvimi'nde yer alan kişiler arasında Atatürk adı öne çıkmakta, takvim yaprağında belirtilen tarihî olaylar içinde de Atatürk ve Atatürk devrimleri yoğun bir şekilde işlenmektedir. Keza Türk ve dünya tarihindeki önemli siyaset, bilim ve edebiyat insanlarının doğum ve ölüm tarihlerinin yanı sıra özellikle Hz. Muhammed ve Hz. Ali'ye ilişkin bilgiler de dikkati çekmektedir. Bu bilgilerin yanı sıra il ve ilçelerin kurtuluş tarihlerine, dinî ve millî bayramlara ve çeşitli mesleklere ilişkin günler ve haftalar da bu takvimde gösterilmiştir. Önemli günler ve haftalar da Saatli Maarif Takvimi'nin içeriklerinden birini oluşturmuştur. Bu çerçevede "körler günü ve haftası, sigarayı bırakma günü, sevgililer günü, basın şehitlerini anma günü, dünya dans günü, yeşilay haftası, orman haftası, çevre koruma haftası" gibi tarihlere takvimde yer verilmiştir. Saatli Maarif Takvimi'nde İstanbul'da ilk sinemanın açılması, Azerbaycan'ın Latin alfabesine geçmesi, Atatürk'ün ilk heykelinin İstanbul Sarayburnu'nda dikilmesi gibi. Türkiye'nin modernleşme girişimleriyle ilgili birtakım tarihler de yer almıştır. Mesela Saatli Maarif Takvimi, Cumhuriyet tarihi boyunca sıkça görüldüğü şekliyle hem dinî bilgilere hem de modernleşme girişimleriyle bağlantılı tarihî olaylara yer vermiştir. Böylece Batılılaşma hareketleri ve dinî hayat arasında bir uzlaşı sağlama girişimi göstererek, gelenekçi ve modernist bir çizgi takip eden yaygın önemli bir eğitim aracı olmuştur.
