A

FİŞ

Okuma yazma öğretiminde kullanılan cümlelerin yazıldığı kâğıt vb. malzeme.

  • FİŞ
    • Semih ÇAYAK
    • Web Sitesi: Türk Maarif Ansiklopedisi
    • Son Güncellenme Tarihi: 18.12.2022
    • Erişim Tarihi: 10.09.2025
    • Web Adresi: https://turkmaarifansiklopedisi.org.tr/fis
    • ISBN ve DOI Numarası:
    • Bu metni kaynak göstererek kullanabilirsiniz.
    FİŞ
FİŞ

Okuma yazma öğretiminde kullanılan cümlelerin yazıldığı kâğıt vb. malzeme.

  • FİŞ
    • Semih ÇAYAK
    • Web Sitesi: Türk Maarif Ansiklopedisi
    • Son Güncellenme Tarihi: 18.12.2022
    • Erişim Tarihi: 10.09.2025
    • Web Adresi: https://turkmaarifansiklopedisi.org.tr/fis
    • ISBN ve DOI Numarası:
    • Bu metni kaynak göstererek kullanabilirsiniz.
    FİŞ

Eğitim bilimleri açısından ele alındığında fiş, öğretme-öğrenme sürecinde geçmişten günümüze eğitimciler tarafından sıkça kullanılan bir araç olmuştur. Özellikle tümdengelim yönteminin kullanıldığı okuma yazma süreçlerinde fişler öğrenmeyi destekleyici ana unsurlardan biridir. Öğretilmek istenen kelimeleri içeren cümlelerin yazılı olduğu fişler hem öğretmenler hem de öğrenciler için farklı boyutlarda tasarlanmıştır. Öğretmenler için geliştirilen fişler öğrencilerinkilere kıyasla daha büyüktür ve sınıfta bütün öğrencilerin rahatça görebileceği bir yere asılarak öğrencilere okutulur. Öğrenciler için geliştirilen fişler ise daha küçük olup fiş dosyası olarak adlandırılan şeffaf dosyalarda saklanır.

Okuma yazma sürecinde daha çok 1968 yılından beri yaygın bir şekilde kullanılan fiş yöntemine 2005 yılında uygulanmaya başlanan ses temelli cümle yöntemiyle son verilmiştir. Bu yöntemde öğrencilere fişler aracılığıyla önce cümleler bir bütün olarak sunulur ardından kartondan veya sert bir kâğıttan yapılmış olan fiş üzerine yazılan cümle, onu oluşturan kelimelere, kelimeler de harflere kadar kesilerek incelenir. Cümle yöntemi, belirli fiş cümlelerinin ardışık olarak okunmasının ve yazılmasının öğretilmesi; okunması öğrenilmiş fişlerin kesilerek sözcükler, sözcüklerin kesilmesi ile heceler ve en son olarak da harflerin/seslerin öğretilmesi esasına dayanmaktadır.

Cümle yöntemi ile okuma yazma öğretimi çalışılırken; "Ali ata bak", "Emel eve gel" ve "Işık ılık süt iç" gibi cümlelerin yazılı olduğu fişler kullanılmaktadır. Her aşamada bölünen parçalar birleştirilerek yeni kelime ve cümleler oluşturulur. Ancak eğitimde fiş kullanımına yönelik bir dizi eleştiri de bulunmaktadır. Örneğin fiş cümlelerinin öğrenilmesinde çoğu öğrenci ezberleme yolunu seçebilmekte ve bu yüzden cümlelere ait ayrıntılara takılabilmektedir. Ayrıca öğrencinin cümle, kelime, hece ve harfleri aynen hafızasına almak için çok fazla zaman harcanmakta ve ezberlediği cümle ve kelimelerle sınırlı kalabilmektedir. Kavramları anlamadan doğrudan ezberciliği öne çıkardığı için fişlerin öğrencilerin üretkenliğini, düşünme ve problem çözme becerilerini kısıtladığı da söylenmektedir. Fişler anlam yerine sadece bilgiyi hedeflemekte, bu sebeple öğrencilerin genel durumunun değerlendirilmesi tek boyutlu kalmaktadır. Bu da özel eğitime ihtiyaç duyan öğrencilere karşı bir fırsat eşitsizliğine sebep olmaktadır. Ayrıca eğitim teknolojisinin hızla geliştiği bir dönemde sadece kâğıt üzerindeki fişlere dayalı bir öğretme metodu teknoloji kullanma becerileri alanında da yetersizliklere neden olabilmektedir.

Eğitim alanında fiş kullanımı sadece ilk okuma-yazma süreci ile sınırlı değildir. Laboratuvar uygulaması veya mesleki eğitim gerektiren birçok farklı derslerde de yapılan işlemlere ilişkin notlar almak için veya deneylerin takibinde de fişler kullanılmaktadır. Akademik performansın takibi ve izlenmesi, öğrenci portföyleri, ödül ve teşvik sistemleri, iş birliği ve grup projeleri ile öğrencinin kendi performansının değerlendirilmesi gibi farklı amaçlar için fiş kavramı kullanılmaktadır. Her öğretmen, sınıfın şartlarına ve öğrencilerin ihtiyaçlarına uygun olarak farklı stratejiler uygulayabilmektedir.

Bunun dışında fiş, günlük hayatta eğitimden ekonomiye, siyasetten bilim dünyasına kadar pek çok alanda kullanılan bir kavramdır.

Kaynakça

Ferah, Aysel. “Eylem Boyutuyla İlkokuma-Yazma ve Ezberleme”. Millî Eğitim. sy. 149 (2001), s. 55-61.

İlköğretim Okulu Ders Programları (1. Sınıf). İstanbul 2022.

Sandalcı, Ulvi. “Vergi Eğitimi ile Fiş-Fatura Alma Duyarlılığı İlişkisinin Lojistik Regresyon Analizi”. Yönetim Bilimleri Dergisi. 20/43 (2022), s. 93-118.

Kaynak: https://turkmaarifansiklopedisi.org.tr/fis

Görüş, öneri ve yorumlarınız için tıklayınız.

Bilgi paylaştıkça çoğalır. Okuduğunuz için teşekkür ederiz.

FİŞ

Okuma yazma öğretiminde kullanılan cümlelerin yazıldığı kâğıt vb. malzeme.